Битолчани и Битолчанки

Честит да ни е денот на oслободувањето на Битола , имаме особена чест да го објавиме плакатот објавен на 04.11.1944 година кој е пишуван на битолски дијалект :

„Идеалот на нашите Илинденци-борци од прошлоста и на нашите денешни борци Славните Партизани је остварен:

На по големиот дел от МАКЕДОНСКАТА земја за прв пат после толку векојна ропство је господа самио македонски народ и над МАКЕДОНИЈА се веј славното МАКЕДОНСКО ЗНАМЕ.“

Битолчани и Битолчанки уште еднаш честит да ни е денот на ослободувањето од подивелиот Хитлер и неговите - Бугарски фашисти окупатори.

Благодарност до Стефан Бошков кој ни го овозможи овој прекрасен подарок од неговата лична архива.

Извор: Битола стари фотографии

Don't Believe It, Macedonians Aren't Bulgarian

По повод скандалозните, игнорантски тврдења објавени на 12 мај во „Њујорк тајмс“, за тоа дека Македонците се со бугарско потекло, Стефан Н. Стојанов уште истиот ден испраќа реакција до уредникот на весникот. Во својата реакција Стојанов аргументирано ги негира ваквите тврдења, посочувајќи дека Македонците се посебен народ, кој влече корени уште од антиката. Реакцијата на Стојанов, насловена „Не верувајте, Македонците не се Бугари“ (Don't Believe It, Macedonians Aren't Bulgarian), е објавена во весникот на 29 мај 1993 година. 

To the Editor:

A May 12 report that President Clinton was considering sending United States troops to Macedonia states: "Macedonia is home to about 2 million people; about a third are of Muslim Albanian descent and most of the rest are of Bulgarian origin." The majority of the population of Macedonia (67 percent) is ethnic Macedonians, not Bulgarians.

The Balkans, including Bulgaria and Macedonia were settled by Slavic tribes in the sixth century. Turkic Bulgars arrived in the seventh century, merged with the Slavs and became Christians by the ninth century. The Slavic tribes that settled in Macedonia merged with the native inhabitants, who were descendants of Alexander the Great. In the 10th century, Czar Samuel, from his royal court in the Prespa region of Macedonia, had several victories over Byantines, thus creating a kingdom from the Adriatic to the Black Sea, from the Danube River to the Aegean Sea.

According to the British historian R. G. D. Laffan, writing in "The Serbs" in 1917, when the Bulgarians foresaw the collapse of the Ottoman Empire in 1877, they carried out intensive propaganda, whose purpose was that "Macedonia must be shown to be Bulgarian in race, language, and sympathy." Even today, the Bulgarian Government is working hard to turn all Macedonians into Bulgarians, as it did during World War II.

"Fodor's 90 Yugoslavia" points out: "even certain physical characteristics seem to have withstood the traumas of history; compare the profiles, especially of some of the younger Macedonians, with classical busts of their forefathers in antiquity." STEPHAN N. STOYANOFF Worcester, Mass., May 12, 1993

Превод на македонски:

До уредникот:

Во репортажа од 12 мај, за тоа дека претседателот Клинтон размислува за испраќање трупи на Обединетите Нации во Македонија се тврди: „Македонија е дом на околу два милиони луѓе, околу една третина од нив се со муслиманско албанско потекло, а остатокот се со бугарско потекло.“ Мнозинството од населението на Македонија (67 проценти) се етнички Македонци, не Бугари.

Балканот, вклучително Бугарија и Македонија, во шестиот век беа населени од словенски племиња. Турките Бугари пристигнаа во седмиот век, мешајќи се со Словените и прифаќајќи го христијанството во деветтиот век. Словенските племиња кои ја населија Македонија се измешаа со домородното население, кои беа потомци на Александар Велики. Во десеттиот век, Цар Самуил, од неговиот кралски дворец во Преспа, регион во Македонија, имаше неколку победи над Византијците, на тој начин создавајќи кралство од Јадранот до Црното Море, од реката Дунав до Егејското Море.

Според тврдења на британскиот историчар Р.Г.Д. Лафан, напишани во „Србите“ од 1917 година, кога Бугарија го предвидува распаѓањето на Отоманската Империја во 1877, се испраќа интензивна пропаганда, со цел „Македонија мора да се прикаже како бугарска во раса, јазик и симпатии.“ Дури и денес Бугарската Влада работи силно да ги преобрати Македонците во Бугари, како што го направи тоа за време на Втората светска војна.

„Фодорс 90 Југославија“* посочува: „дури и некои физички карактеристики се чини дека одолеале на траумите од историјата, споредете ги профилите, особено на некои од најмладите Македонци, со класичните бисти на нивните прататковци во античноста.“ Стефан Н. Стојанов, Ворчестер, Масачусетс, 12 мај 1993.

*се работи за книга.

Македонско јадење на словенскиот ручек во „Виена“

Деновиве бев на словенскиот ручек во „Виена“. Кога сум на овие четврткови ручеци, неволно ме поразува некакво чудно и жално совпаѓање, насекаде каде што се судираат словенските интереси, бездруго веднаш се појавува веќе готовиот австриски рецепт, веќе се чувствува мирисот на „виенската кујна“. И би сакал да верувам, би сакал да мислам дека овие ручеци не се фатално предзнаменување на вечната зависност од „виенската кујна“, и штом ќе треба да се приготви словенско јадење ние нема, како криловскиот „Васка“, да слушаме и да јадеме кога браќата Словени ќе ги донесат на нашите ручеци своите словенски таги, своите словенски мисли, и врз нашите решенија нема да повлијае призракот на блиската и заедно со тоа далечна за нас „виенска кујна“, туку тој ќе ни вели: „Спомни си за Атињаните“!

Јас го одбележувам овој последен ручек, на кој потомците на светите Кирил и Методија нѐ нагостија со своите национални македонски јадења приготвени со солзи, наситени со крв, зашто чувствувам долг да му ги претставам на општеството овие со крв и солзи напишани зборови на Македонците, особено затоа што овие зборови, обраќања кон Русија, запазувајќи ја за неа целата висина на голема словенска држава, нѐ повикуваат за ново пролевање руска крв за Словените.

Македонците, откако ни ја претставија сликата на ужасната положба на својата татковина, истовремено ни го оцртаа патот за спасувањето на Македонија од пропаста, а Европа од војната. Подолу јас го наведувам во целост писмото добиено од Битола, а сега ќе се запрам на некои мисли што ми ги искажаа претставниците на Македонската колонија кога ме посетија следниот ден по ручекот.

Да, рекоа тие положбата е критична. Во Македонија мириса на смрт. Единствениот спас на нашето дело, на нашата независност, а заедно со тоа и спасот на Европа од војна, тоа е вмешувањето на Русија, но не во форма на поддршка на словенскиот сојуз против Турција, ами морална поддршка на Македонија, брз и решителен притисок врз Турција заради неодложно спроведување реформи во Македонија. Овој морален притисок ќа го спаси делото, ќе го отстрани надвиснатиот призрак на војната.

Македонците јарко ми ги оцртаа сите лоши последици од обединувањето на Словените за борба со Турција и решителната непожелност сојузот да биде поддржан од Русија.

Без поддршката од Русија овој српско-бугарско-грчки сојуз нема да ризикува да ѝ објави војна на Турција; сите нивни надежи се на Русија. „Австрија знае велат Македонците — дека нема да има победа на сојузот без помошта од Русија, па затоа веќе си ја подготвува улогата на помирувач: ќе се дигне преку Пазарскиот санџак и ќе ја окупира Македонија. Оваа окупација за Словените ќе биде полоша од зависноста од Турците, бидејќи при последнава положба сетики има надежи. Самата победа на словенскиот сојуз, ако се реализира, апсолутно е непожелна од словенско гледиште, зошто тоа ќе биде парастас над потомците на Кирила и Методија: ќе ја разделат Македонија на три дела, ќе биде привремен триумф над нејзиното тело, но никој нема да биде задоволен: ќе се наложи да војуваат со делачите, и нема да има бел ден за Словените. Ако Русија му укаже поддршка на словенскиот сојуз, што малку е веројатно, тогаш резултатите бездруго ќе бидат европска војна и разделба на Македонија ќе се наруши европската рамнотежа. Ако Русија, велат Македонците, морално се замеша во спроведувањето реформи од Турција во Македонија, ако ја помогне нејзината независност, автономијата, по можност со христијански губернатор, тогаш со тоа таа ќе ја покаже пожелноста за поддршка на потомците на светите Кирил и Методија. Во Европа ќе биде зачувана рамнотежата, ќе се прекратат раздорите помеѓу балканските држави заради Македонија.

Македонците сакаат политичка слобода, но и општественото мнение (народот) во Србија и во Бугарија исто така сака слобода за Македонија, бидејќи тогаш Македонците ќе си се вратат во татковината. Се разбира, во Бугарија и во Србија има и стремежи за создавање Голема Бугарија или Голема Србија, но тоа не е гласот на народот.“

Во овој глас на крвта и душата на Македонците мене особено ме опфати мислата за големата улога што може Русија бескрвно да ја одигра во ова дело за спасување на драгите на Русија потомци на Кирила и Методија. „Не се сака активно учество на Русија, ние не бараме ваша крв, се слушаат зборовите на Македонците: ние веруваме во величината на моралната моќ на Русија, ние сакаме свесно да влеземе во заедницата на државите на Европа, ние сакаме мир во Европа и благосостојба на браќата Словени. И таа верба во моќта на рускиот збор во Европа не треба да биде угаслива: Русија треба да изврши морално влијание врз Турција, за неодложно спроведување реформи во Македонија“ и да ја олади пепелта на словенскиот сојуз што може да ја наруши европската рамнотежа. Русија треба да го направи ова како голема словенска држава, во името на запазувањето на својот престиж кај Словените и во интерес на европскиот мир.“

Така зборуваат Македонците.

Статијата е објавена во Петроградскиот весник „Гражданин“ (бр. 37, 16.IX 1912)

 

 

Уредил: Благојче Андонов

 

Извор: Документи за македонската историја

100 places that will change your life - Ohrid

Егзодус на еден народ

Извор: Македонска Ризница бр. 38

The Macedonian Agitation

THE MACEDONIAN AGITATION
The Times, London, April 12, 1901, pp. 3-4
(From our own correspondent.)
Vienna, April 11.

A correspondent of the news sheet Information has had an interview with M. Sarafof, the president of the Bulgarian Macedonian Committee, who was arrested a few days ago at Sofia. M. Sarafof made an instructive statement. He said that the whole movement had been misunderstood. It must be divided into two periods. During the first period it was under the leadership of men who were in close connection with the Bulgarian court itself and had been employed by several successive Ministries. The latter used the committee and the influence which it had in the country in order to fortify their own position, and to carry out the programmes of their parties. M. Sarafof continued thus: -

“In 1895 we young men were sent to Macedonia to prepare an insurrection, or, at all events, to try and start an outbreak of some kind, if only to show Europe that Prince Ferdinand constituted a powerful factor in the Balkan Peninsula and that his deposition would be a greater danger for the peace of the continent. It was only after these disturbances that the Powers, one after the other, recognized Prince Ferdinand as chief of the new Bulgarian dynasty. This first phase of the Macedonian movement, owing to the fact that it was subordinated to different party interests, acquired no hold on the bulk of the population in Macedonia. We young people have therefore been endeavouring for some years past to separate the Macedonian cause from Bulgarian domestic politics. If the rulers of the Principality now declare that they cannot tolerate us as a State within the State, it shows that we have at least succeeded in emancipating ourselves from the pernicious influence of the Bulgarian government. It is only because we are no longer disposed to sacrifice ourselves for this or that party, and regard the liberation of Macedonia as a question of honour for the entire people, that the Bulgarian Government is persecuting us….

“It is a grievous error to suppose that we seek to acquire Macedonia on behalf of Bulgaria. We Macedonians consider ourselves to be an entirely separate national element, and we are not in the least disposed to allow our country to be seized by Bulgaria, Servia, or Greece. We will, in fact, oppose any such incorporation with all our might. Macedonia must belong to the Macedonians. The misunderstanding has arisen through our residing in Bulgaria. The circumstance of our having prepared a Macedonian insurrection while living in this country led to the conclusion that we were aiming at a union between the two Slav provinces. That is, however, perfectly absurd. If we were to be expelled from Bulgaria and were to settle in Switzerland nobody would suppose that we intended to liberate Macedonia on behalf of Switzerland; we merely go where we find the most favourable opportunities for our revolutionary work….

But, wherever we may be, we wish to keep our movement distinct from the national aspirations of the independent Balkan States. We shall energetically resist any attempt on the part of those States to secure Macedonia for themselves. We have been reproached with wanting to disturb the peace of Europe. That leaves us indifferent. What do we infortunate Slavs care for the peace of Europe! Russia has frequently promised us that she will soon take our cause in hand. Only a short time ago a Russian statesman told me that we should be patient, as whenever Russia was no longer occupied in East Asia she would come forward in favour of the autonomy of Macedonia. My own conviction is, however, that Russian diplomacy will first begin to think of us when it decides to realize its own ideal of the conquest of Constantinople. Its object will than be not the emancipation of Macedonia, but its subjugation. Consequently, my friends and myself are resolved to separate entirely the movement we are prompting from Russia’s Balkan policy. Without in any way wishing to identify our efforts with the policy of Vienna, I am nevertheless of opinion that Austro-Hungarian aspirations are infinitely less dangerous for the autonomy of Macedonia than are those of Russia. The conquest of Macedonia by Austria-Hungary is impossible, owing to the composition of that Monarchy and to the resistance which such a plan would find on the part of all the Balkan peoples…..

“I must, at the same time, clearly state that we neither ask for, nor would accept, any official support of our movement from Austria-Hungary. We will have nothing to do either with official Bulgaria or with official Servia, nor yet with official Austria-Hungary. We are revolutionists, and count only upon one-half of the peoples of Europe. In order to put and end to the misunderstandings among the Slav States of the Balkans concerning the movement in which we are engaged, two of our friends will shortly go to Servia and then proceed further in order to deliver lectures. Macedonia must no longer be a source of dissension among the Balkan countries. Emancipation must form the basis upon which the federation of those countries can be founded.”

Што пишуваше „New York Times“ за Македонија во 1895 година?

„Македонија, земјата на три реки, Вардар, Струма и Бистрица, е обрабена со возвишени планини, од кои најпознати или највисоки се Олимп, Шар Планина и Родопите – високи меѓу 8.000 и 9.000 стапки над нивото на морето. Таа е меѓу најживописните земји од Европа…“ – вели авторот на текстот „Непозната Македонија“ објавен на 3 ноември 1895 година во весникот „The New York Times“.

Во статијата „Непозната Македонија“, опишувајќи ја земјата како една од најживописните земји на Европа и се уште неоформена како држава, авторот релативно прецизно ги дава географските граници на земјата, сместувајќи ја територијата на Македонија меѓу планините Олимп, Шара и Родопите.

Иако авторот е збунет од т.н. „Кинеска загатка“, која пропагандите кои делуваат во тоа време ја наметнуваат во однос на припадноста на населението на територијата на Македонија, од текстот е видливо, дека според тогашните географски карти тој му дава предност на славјанскиот народ (македонскиот народ), доколку го издвоиме турскиот како носител на власта, а дури потоа на грчкиот и арабанашкиот етникум, чии имиња повремено се појавуваат на тогашните карти во зависност од тоа кој ги изработил, пишува блогот кој се занимава со македонски мистерии.

Со поетски речник, авторот ја прикажува Македонија како неодоливо привлечна, но дива и опасна земја, земја на авантури, во која во одредени делови, Европејците немаат стапнато скоро еден милениум. Во текстот „Непозната Македонија“, кој го објавува „The New York Times“ во 1895 година, авторот меѓу другото ќе напише дека:

„Македонија e практично непознатa за пошироката јавност како голема неоформена територија во која некогаш живееле трите сестри Граи кои му помогнале на Персеј да ја избегне смртта. Дури и добро информиран политичар кој може да си избере пат низ Централна Африка е често неспособен да ја каже разликата помеѓу Помаците и Цинцарите (Власите н.з.), помеѓу Јуруците и Арнаутите, или да каже дали тие се овошје, алатка или луѓе.

Не само што географијата на земјата е многу комплицирана и недоволно проучена, гледаме дека речиси секој округ, река, езеро и град се познати по најмалку две целосно различни имиња, едно турско и друго славјанско, грчко или албанско – од кои две повремено се исфрлени од некои мапи кои ние ги поседуваме, тука етнографијата е повеќе збунувачка од Кинеска загатка, и не постои маж или жена кои можат да понудат решение на проблемот на начин кој ќе ги задоволи народите од Источна Европа.

И покрај железничката мрежа од околу 600 милји, комуникацијата со внатрешноста не е само примитивна и тешка, туку многу опасна. Практично е невозможно да посетите било кој од оддалечените и многу од главните области без придружба на турски заптии, а понекогаш дури и на неколку Арнаути убијци, како мерка на претпазливост. Постојат места во Македонија – особено помеѓу реката Вардар, од една страна, и Дрина и Морава од друга страна – кои не биле посетени од Европејците уште од деновите кога воинствениот Самоил бил цар, околу 900-тите година.

Македонија, земјата на три реки, Вардар, Струма и Бистрица, е обрабена со возвишени планини, од кои најпознати или највисоки се Олимп, Шар Планина и Родопите – високи меѓу 8.000 и 9.000 стапки над нивото на морето. Таа е меѓу најживописните земји од Европа, богата со прекрасни шуми кои се искачуваат по ридовите, декорирани со реки и скриени острови; дивите планински сцени, прекрасните водопади и мирните езерски површини – соодветен амбиент за скапоцените камења од смарагдните островчиња, длабоките клисури, вртоглавите планински патеки, насмеаните рамнини и напуштени предели, кои треба да докажат една неодолива привлечност за патникот, кому опасноста и авантурата му претставуваат вистинско задоволство“.

„Современиот Преглед“ на Македонија од XIX век претставува вистински туристички водич кој ги претставува убавините на земјата, но истовремено ни ги прикажува не само границите на земјата, туку посредно и на сите контраверзи кои се појавуваат како последица на бугарската, српската и грчката пропаганда во тој период.

Извор: Калимеро

Очите на сите во Европа се свртени кон Балканот

Погледите на премиерот Балфур оспорени—Опасност од вклучувањето на Бугарија во македонското востание—Непопоуларноста на принц Фердинанд—Аспирациите на Русија—Завршување на парламентарната сесија—Казнувањето на Арнолд Вајт поради непочитување на судот.

Специјална телеграма до Њујорк тајмс (1903 г.)

ЛОНДОН, 15 август—Парламентарната сесија заврши вчера, и остатокот од членовите што останаа присутни до крајот сега се распрснаа среќни како група ученици на летен распуст. Иако она врз што работеа оваа недела беше помалку возбудливо од обично, откако фискалната контроверза почна да ги бранува страстите и заради која се водеа жестоки дискусии, некои мошне важни работи беа разгледани. 

Убиството на рускиот конзул во Битола, заедно со крвавите судрувања помеѓу Турците и востаничките чети, го сконцентрира вниманието на цела Европа кон Балканот, за кое што премиерот Балфур на прашање од г-дин Брајс призна дека ситуацијата е таква што го оправдува стравот на сите што сакаат одржување на мирот во југо-источна Европа. Г-дин Балфур за виновни околу нарушувањето на мирот ги посочи оние што востанале против турската власт, но луѓето што имаат лично познавање на локалните услови го оспоруваат ваквиот негов став. 

Јас вчера разговарав со еден стар пријател којшто тукушто се врати од Македонија и Бугарија, каде што лично ја истражувал ситуацијата. Тој ме увери дека одговорноста за неодминливата револуција не лежи кај востаниците, туку кај турската власт, при што емпатично изјави: „Нема да има мир сè додека Турчинот останува во Европа“.

ПРОПАСТ НА ПЛАНИРАНИТЕ РЕФОРМИ

Дури и г-дин Балфур признава дека ветувањата на Русија и Австрија за остварување на предложените реформи се покажаа како илузорни. Турското лошо владеење навистина се чини неспособно за реформи, затоа потиснатите од Султанот христијани прават очајни напори да го отфрлат јаремот на Исламот. Сомнително е дали Бугарија може да се спречи да се вклучи во македонското востание. Во секој случај би било невозможно таа да се задржи при можен масакр на христијаните од страна на Турците во Македонија. Бугарската влада на ситуацијата гледа со најголема загриженост, додека принцот Фердинанд, за којшто честа не зависи од опасностите, го следи развојот од соодветна далечина. Тој придонесе да биде објавено дека неговото отсуство од Бугарија е заради неговиот страв да не биде на никој начин вмешан со македонските нереди, и дека денеска ќе се врати во Софија, но сите се скептични околу неговото враќање, и луѓето претпочитаат да почекаат додека навистина се врати во главниот град пред да му веруваат на неговите уверувања.

Нема сомнеж дека нај непопуларниот човек во Бугарија е принцот Фердинанд, којшто е исто така, и генерлно нај презрен меѓу сите други европски владетели. Луѓето ги немаат заборавено околностите во кои Фердинанд беше откриен. Тие се сеќаваат како се случи тоа кога три бугарски пратеници со намера да најдат принц за Бугарија беа испратени да ги интервјуираат помладите синови на кралските куќи, при што на еден од пратениците, г-динот Калчев пиел пиво во кафетеријата на циркузот Ронанчер во Виена му пришол некој странец и му рекол: „Разбрав дека барате принц. Јас имам еден токму за вас.“ Тоа бил еден од емисарите на Фердинанд, и веќе следниот ден Калчев му бил претставен на Фердинанд, на којшто не му требало многу притисок за да го прифати принцувањето.

„КАФАНСКИ“ ПРИНЦ

Генералот Буланжер имал дуел со противник којшто го нарекол „кафански Сент-Арно“, но овде, ако воопшто постоел некој таков, имаме кафански принц, чијашто гордост и самопочит беа недоволни да го одвратат среде кафана да се граба за трон. Неговата вмешаност во одвратното убиство на Стамболов и прекршувањето на неговите заклетви во врска со религијата во која треба да се воспитува неговиот син Борис на неговото име закачија неизбришлива стигма. Сепак до сега тој умешно ја игра својата улога. Се гордее дека е роден глумец, и сега се пренесува дека една од неговите омилени реченици откако ќе заврши средбата со некој е „Си отиде уште еден што го зафркнав“.

По отстранувањето на Бизмарк, Фердинанд побарал средба со големиот човек и побарал од него совет каква политика треба да води. Бизмарк му одговорил: „Покажа дека можеш да пловиш: не се обидувај да пливаш наспроти струјата. Твоите најсилни сојузници се времето и навиката. Ако не ги предизвикуваш твоите непријатели тие не можат многу да ти наштетат. По некое време луѓето ќе се навикнат да те гледаат на тронот.“

По средбата Фердинанд и се извинил на принцезата Бизмарк за нарушување на приватноста на нејзиниот сопруг, но објаснил дека бил нестрплив да се посоветува со таков славен државник затоа што „Јас многу сакам да владеам“. Во моментов тој го става во пракса советот на Бизмарк со тоа што не плива наспроти потокот. Ако би се спротивставил на големото револуционерно движење во Бугарија против Турција, под претпоставка да избие такво, тој несомнено би бил тргнат настрана. Но ако, од друга страна, таквото револуционерно движење би било благонаклоно гледано од страна на Русија, а тој би го поддржал, така би можел да си го задржи тронот.

Во меѓувреме политичките игри никогаш не престануваат и Русија неуморно бара да се здобие со предност од турските срамови. Руската примарна цел е Константинопол, кадешто таа сака да биде доминантна, за да го претвори Црното море во руско езеро. За нејзината цел би било доволно кога Султанот би и дозволил да изгради тврдина на Дарданелите под Константинопол, за коешто Бизмарк сметал дека Султанот може да го одобри ако би се здобил со исполнување на задоволувачки услови. Германија не би протестирала, и Австрија би се согласила, под претпоставка дека меѓу другите предности таа би се здобила со упориште во Солун. Ваквите размисли се секогаш присутни во умовите на тие што ја диктираат политиката во Русија и Австрија, за кои народите на Балканските држави се обични пиони на дипломатската шаховска табла.

Г-дин Балфур вчера пред распуштањето на долниот дом на парламентот ги повтори неговите платонски желби за олеснување на положбата на Македонците, и неговите чувства најдоа ехо во говорот на кралот по повод крајот на парламентарната сесија, којшто за чудо не беше прочитан пред парламентарците од долниот дом. Вообичаена практика е говорот на неговото Величество да се прочита од тронот, но овој пат копија од говорот не му беше предадена на претседателот, којшто зарди тоа ги замоли пратениците да го сметаат како прочитан. Тогаш пратениците поздравувајќи се со претседателот го напуштија парламентот. Така заврши оваа историска сесија.

ОСУДЕНИОТ ГОСПОДИН БАЛФУР

Успешните обиди на премиерот Балфур да ја спречи дискусијата околу фискалната политика на Велика Британија во долниот дом на парламентот повторно предизвика лути протести оваа недела, лордот Хју Сесил, страсно побелен, ја осуди постапката на премиерот, додека Винстон Черчил, со разгорени образи, го обвини г-дин Балфур за „замолчување“ на парламентот.

Еден опозициски орган го опишува однесувањето на г-дин Балфур како „непочитување на парламентот“, алудирајќи на непочитување на судот за што Арнолд Вајт беше осуден оваа недела во врска со судската постапка против Витакер Рајт. Г-дин Вајт, којшто е неуморен во неговите напори да осигури криминална постапка против Витакер Рајт, објави статија силно протестирајќи против неговото ослободување со кауција кога беше обвинет пред судот во Гилдхол пред некој ден. Во врска со оваа статија г-дин Вајт беше повикан да се појави пред врховниот судија и му беше наложено да плати казна од 100 фунти или за непочитувањето на судот да отслужи затвор. Тој избра затворање, и веднаш беше одведен во затворот Брикстон, во кој беше ставен во истата ќелија во која претходно беше затворен Рајт. Беше ослободен вчера, Дејли хроникл отвори фонд за исплата на казната како награда за неговите јавни услуги во врска со постапката против Витакер Рајт.

Г-дин Вајт од принцип одби сам да ја плати казната или да им дозволи на неговите пријатели да го направат тоа за него. Неговите принципи исто така му забранија да прима храна од надвор, коешто е дозволено во случаи на затворени луѓе за непочитување. Изразувајќи го своето мислење во статии посветени на поморските работи во кои напиша дека затворската казна е подобра отколку служењето во сина морнарска униформа тој на ваков начин си ја искористи можноста неговото мислење да го тестира преку практично искуство.

Судската постапка во случајот на Рајт ќе продолжи овој месец, но судењето нема да се одржи до завршувањето на подолгиот судски одмор, којшто започна оваа недела и трае до октомври.

ДА СЕ ПРОГОНУВА РАЈТ

Јас бев присутен на последната седница на судот за жалби, кога се донесоа две важни одлуки што им зададоа дополнителни удари на трговските синдикати. Еден од вмешаните адвокати, Руфус Ајзакс, К.Ц., којшто седеше директно пред мене, ќе ја води постапката за гонење на Рајт. Г-дин Ајзакс е еден од најбрилијантните англиски адвокати, и мошне брзо постигна слава. Неговата сила лежи во трговските постапки, тешко дека постои некој прво-класен случај во којшто тој не е вклучен. Иако е млад за адвокат, бидејќи тој сеуште нема 45 годишна возраст, тој е веќе на врвот на својата професија.

Ретко се појавува сведок којшто може да ги издржи испитувањата на г-дин Ајзакс. Еден од ретките случаи кога тој се сретна со посилен противник беше кога пред извесно време се соочи со Артур, братот на г-дин Чемберлен. Артур Чемберлен е замешан во трговски зделки во Бирмингем, кадешто тој е многу успешен. Тој покрена судска постапка за клевета против весник и г-дин Ајзакс беше бранителот, но и покрај сета негова способност тој не можеше да го победи Артур Чемберлен, којшто триумфираше во овој дуел. Артур Чемберлен меѓу луѓето што ги познаваат двајцата се смета за уште поталентиран од неговиот попознат брат, на чијашто политика за преференцијални тарифи патем тој силно и се спротивставува. Така и во фамилијата на Чемберлен има разлики по ова горливо прашање. 

Г-дин Ајзакс бара да биде избран за претставник на Либералите во Рединг, кадешто има одлични шанси за успех. Тој ќе биде мошне значаен дел од долниот дом на парламентот, каде што веќе има голем број на славни адвокати.

СУДОВИТЕ ЗА ПРАВДА ЗАТВОРЕНИ 

Кралските судови за правда се сега затворени. Судиите, како и членовите на парламентот се далеку од Лондон, и вообичаено вревливите адвокатски места се сега напуштени. Храмот кој што во поголемиот дел од годината е полн со адвокати, „господата со долгите руби“ како што сакаше да ги нарекува Дизраели, наликува на градот на мртвите. Во неговите лавиринти од судници и сокаци човек сретнува по некој полицаец, чие што чекорење одекнува низ празните простори, или неколку американски туристи, чиишто литературни асоцијации ги привлекуваат кон манастирската осаменост на овој дел од стариот Лондон. 

Но за оние што го сакаат Храмот секогаш е преполн со шарм. Неговата фонтана сè уште истура вода под освежувачката сенка на зелените дрвја, и стиховите на латински на стариот сончев часовник сè уште го опоменуваат патникот-намерник за тоа дека „Часовите истекуваат и се редат на нашата сметка“.

Њујорк тајмс

Објавено на 16 август, 1903 г.

Превод: Гоце Панговски

Македонска Ризница, број 29

Македонците се бранат со бомби против турските војници

На Балканот
Македонците се бранат со бомби против турските војници

Веќе неколку месеци, политичката ситуација во Македонија е доста проблематична, и европскиот мир би можел да биде нарушен, и покрај големата потреба за спокојство од страна на загрижените народи. Овие земји се главно Русија и Австрија и, повремено, Франција, Англија, Германија и Италија.

Христијаните од Македонија, турски поданици, се жалат дека се сурово угнетувани од страна на муслиманите. Како што Le Petit Journal веќе изјави, Европа побара од султанот на Константинопол итни реформи на коишто тој се согласи, но тие сè уште се спроведуваат со прекумерна забавеност, иако, по разни поводи, Европа го потсетуваше султанот на неговите ветувања.

Во меѓувреме, се организираа немири во Македонија и многу бугарски групи, под команда на бугарски офицери од границата, доаѓаа на помош на угнетените браќа. За возврат, Турција изнесе свои набљудувања. Тоа беше, вели таа, неприфатливо од вазалска држава како Бугарија, да подржува бунтовници против власта на султанот. Владата на принц Фердинанд тогаш одби било каква одговорност, наведувајќи дека групите кои се приклучија кон македонските бунтовници дејствувале против негова согласност. Никој не поверува во ова дипломатско тврдење.

Сепак, злосторствата продолжија и во одредени области предизвикаа убиства на мирни граѓани, нивните сопруги и нивните деца, потоа грабежи на куќи, палење на градови и села, експлозии на бомби и динамит, секоја страна обвинувајќи ги другите за злосторствата, во неможност да се спознае правата вистина.

Она што е сигурно, тоа е дека султанот на Константинопол, охрабрен од вообичаената злонамерна дипломатија на Вилијам II, неговиот голем советник и снабдувач на оружје и муниција, а исто така и од страна на неактивноста на себична Европа, е соочен со сериозни резолуции.

Le Petit Journal, 27 Септември, 1903 (број 671)

Превод од француски: Никола Темков (Македонска Ризница)

Dans les Balkans
Macédoniens se défendant à coups de bombes contre des soldats Turcs

Depuis plusieurs mois, la situation politique de la Macédoine est profondément troublée: et la paix européenne aurait pu s' en ressentir, sans l' extrême besoin de tranquillité qu' éprouvent les nations intéressées. Ces nations sont, principalement, la Russie et l' Autriche et, accessoirement, la France, l' Angleterre, l' Allemagne et l' Italie.

Les chrétiens de Macédoine ne, sujets turcs, se plaignent d' être cruellement opprimés par les musulmans. Ainsi que le Petit Journal l' a déjà dit, l' Europe demanda au sultan de Constantinople des réformes urgentes qu' il consentit, mais qu' il n' opéra qu' avec une lenteur excessive : encore fallut-il, à différentes reprises, lui rappeler ses promesses.

Pendant ce temps, l' émeute s' organisait en Macédoine et de nombreuses bandes bulgares, commandées par des officiers bulgares, passant la frontière, venant au secours des frères opprimés. A son tour, la Turquie présenta des observations. Il était, selon elle, inadmissible qu' un État vassal, comme la Bulgarie, s' associât aux révoltés contre son autorité. Le gouvernement du prince Ferdinand déclina alors toute responsabilité, allégeant que les bandes qui rejoignaient les révoltés macédoniens agissaient contre son aveu. Personne ne fut dupe de cette allégation diplomatique.

Cependant, les atrocités continuaient dans les régions soulevées, assassinats de paisibles citoyens, de leurs femmes et de leurs enfants, pillages des maisons, incendies des villes et des villages, explosions de bombes de dynamite, chacun des partis rejetant sur l' autre les crimes commis, sans qu' il soit possible de discerner exactement la vérité.

Ce qui est certain, c' est que le sultan de Constantinople, encouragé par la mauvaise foi habituelle de la diplomatie de Guillaume II, son grand conseiller et son pourvoyeur d' armes et de munitions de guerre, et aussi par l' inaction égoïste de l' Europe, est à la veille des résolutions énergiques.

Le Petit Journal du 27 Septembre 1903 (Numéro 671)

Macedonia's Joans of Arc

The Saint Paul Globe May 08 1904, Page 5
































By ALBERT SONNICHSEH

Author of "Deep Sea Vagabonds."

WOMEN fighters appear frequently in history, but in no modern wars have women taken so active a part as in the present Macedonian revolution. In almost every insurgent band that roams the mountains of Macedonia, harassing the Turkish troops and bashi bazouks by unexpected rushes, there are one or two women. At the present day there are at least one hundred women carrying guns. So says Constantine Stephanove, of the Macedonian Junta in New York, who escaped from a Turkish prison and joined the insurgents.

"We have not only one Jean d'Arc," said Mr. Stephanove, "but dozens. We accept them as a matter of fact. We are used to women fighters. We do not approve of exposing women to the dangers of battle more than other people, but all these women have demanded the right to fight. We could easily replace them with men, but when a woman comes with a holy oath to die fighting Turks because she, or her sister, or her mother, has suffered unspeakable outrage at the hands of Turks, a man must step aside and surrender to her his gun and his place in the band. These women are mostly desperadoes, seeking death, and some of the most heroic deeds in our campaigns have been done by them.

Why Anna Simitchieva Was Canonized by the Church

If there is one woman whom the Macedonians have placed above others for her fighting, it is Anna Simitchieva, who was shot by Turks in Koumanova last year. She has since been canonized by the church.

Some women and children and wounded insurgents were being wounded by the Turkish soldiers, when they sought shelter in a church in Koumanova and barricaded the doors. The Turks began an assault. Attached to this church was a seminary, Anna Simitchieva, a young teacher, gathered about her a dozen young men students, and, securing some guns I from a secret cache in the town, they attacked the Turks, who were beating down the church doors.

Infuriated by the sacrilege that was being committed against their church, and inspired by the fighting woman who led them, the Macedonian students fought with the fury of desperadoes. The Turks outnumbered, them ten to one, but so surprised, were the Sultan's troops by the boldness of the attack that at first they were repulsed, leaving a heap of twenty dead by the church door.

But that was only temporary; the Turks came back reinforced, and then ensued a sanguinary street fight, in which not only Anna Simitchieva and her band of students were annihilated, but the refugees in the church as well were hewn to pieces and the church burned. The last man to die, as the Turks themselves afterward told, was a young theological student, who had been an ardent admirer of the school mistress, and he stood astride of her body, after she had been shot, using his rifle as a club, until a Turk cut him down from the rear with a yataghan The mothers and sisters of several of the students saw the battle from windows of nearby houses.

Madame Arnaudova Who Is Still in the Field

Then there is Madame Arnaudova, who is still in the field. She has been through a dozen campaigns, and so far has escaped without a scratch. She belongs to Dubnitza, which is a small mountain town on the frontier of Turkey and Bulgaria. Years ago, for she is now well up in the thirties, Madame Arnaudova entered the ranks of the insurgents, and her presence has been such an inspiration to the bands to which she has been attached that they have done some of the most daring deeds.

She is a big, grim woman, who only speaks when she has something to say, but when she addresses a band of men for a few minutes they are ready to tackle the Sultan's whole army. Nothing demoralizes the Turks so much as seeing Madame Arnaudova among any band of insurgents they may engage.

Miss Malechefska, another Macedonian Joan of Arc, was a school teacher in Seres, when she saw some atrocity that would have unbalanced her mind were it not a pretty strong one, and she went to Bulgaria, where she enlisted in an insurgent band. She was barely twenty-two, but she, could carry a gun as well as anyj man, and she would not allow any male comrade to carry so much as her ammunition.

Surrounded by Turks She Escaped With Two Comrades.

The band she went out with was surrounded by Turks, and she was one of three that escaped. She reenlisted and her band again met disaster. All but ten were killed, and I they were taken prisoners, she being one of them. The Turks executed her comrades but kept her. She made a desperate dash for liberty one dark night and escaped again. She returned to Rilo Monastery, the sole survivor of the band with which she had left that Bulgarian town two weeks before. Nothing daunted, she I enlisted again, and when Mr. Stephanove left Sofia last fall she had just returned from her third campain, but this time she had taken part in a fight in which the Turks were worsted.

"Let me tell you of a woman warrior of my own town, Bansko, in the district of Razlog," said Mr. Stephanove. "She is a married woman of thirty-three, a woman of Brunhilde physique, fair haired and blue eyed. She scattered a whole band of Turkish guards once, single handed, and in open daylight This is how it happened

The Bravery of Elenka Spasova a Macedonian Widow

"A famous insurgent chief, Jorge Radonoff. had been taken prisoner, and was confined in the local prison in Bansko. Elenka Spasova, a widow, lived in a house adjoining the prison. She conceived the idea of liberating the insurgent chief, and set about it by beginning a tunnel from her cellar to the prison. She dug at night, and soon she could hear the tread of the sentry above her as she worked. Finally! she got under the prisoner's cell and signaled to him. Next day she went to the prison through the tunnel to arrange for an escape that night, when part of the tunnel caved in, and not only cut off her escape, but alarmed the guards.

"Let us make a dash as they open the door!" she cried to the prisoner.

But on her amount the chief refused to countenance such desperate measures. The guards threw open the doors, and Madame Spasova, drawing her revolver, dashed through the astonished Turks, shooting right and left, and escaped. Later on she persuaded a band of insurgents to go to the rescue of Radonoff, which they did successfully."

Every Macedonian woman takes part in the revolution - if not with arms, in other ways equally active. There was a case in Bansko which illustrates what the Macedonian women will do if called upon.

A member of the local committee was arrested and taken to the headquarters of the khaimakam. To save a recently arrived consignment of hidden arms and ammunition quick action was necessary. The other I members of the committee knew that few men can withstand the persuasions of physical torture.

The ammunition was hidden in a ditch far out in one of the fields. The men could not remove it without being observed by the Turkish patrols and sentries, so they went about among the women, and the result was this. The Turks saw the women coming and going in the fields as they usually did, apparently intent upon looking after their cows or goats or corn. They did not know that each woman went to the cache, secured several hundred rounds of ammunition, tied it to her by a string around her waist under her skirts and carried it to another place of concealment.

When torture finally compelled the committeeman to reveal the hiding place of the ammunition, the Turks went there at once, but found only a few empty boxes.