Спомени - Мирчо Кикиритков, 6

Спомени - Мирчо Кикиритков

III

Решивме веднаш да се добереме до Штип. Ние не се разочаравме по Калиманската битка. Не беа изминати 12-13 дена и ете нѐ пак на пат, но сега веќе тројца: Владо Димитров (Черноземски) - Бугарин од Чепинските села), Ипокрит Развигоров и јас. Тодор Александров ни даде лични исправи, нѐ снабди со цивилни алишта, секој со два револвера, со четири бомби и се прости најтрогателно со нас, искажувајќи жалење дека не може заедно со нас да дојде внатре и одблизу да ја следи нашата работа. На 7 август 1924 г. ја преминавме границата со началникот на групата Григор Хаџи Кимов. Без никакви пречки, за четири дена слеговме од с. Кучичино низ кочанските планини, го пресековме Кочанското Поле меѓу двата Подлога - Горни и Долни, и стигнавме над Кучичино - веќе Штипско. Оттаму се разделивме со двајцата другари што нѐ придружуваа до Хаџиевата група, и ние самите преку Вардариште, в зори се најдовме во каваклиските лозја и ниви - Штип.

Се сокривме во една колиба и чекавме да се стемни за да се провреме низ градот до дома. Стојан Мишев живееше таму во близина и мислевме дека најлесно можеме да се пресметаме со него без никаков ризик за нашиот живот. Малку мислевме, се разбира, на татко ми и последиците што ги очекуваа него и семејството ако, за несреќа, бевме успеале да го извршиме нашиот план. Тој ден татко ми ги повел на грозје мајка ми - маќеата, моето братче Славчо, на 10 години, со неговото другарче од маалото. Празникот Преображение беше на следннот ден и обичај е тогаш секој на трпеза да има полски плодови. Ипокрит го забележа прв. Со магаренцето татко ми влезе во лозјето, го врза за едно дрво и седна. Седнаа и другите до откинатите зрели сочни гроздови. Извадија леб и сирење да каснат.

Не се осмелив да им се јавам за да не се случи некое од децата подоцна да ме издаде. Но го издемнав кога си тргнаа, татко ми остана назад, и јас го повикав: „Татко, татко!“ Тој целиот пребледе, ме погледна зачудено и потоа ги свитка веѓите намуртено. Забележувајќи ги моите другари, тој ми подвикна: „Немам син!“ И почна да се извлекува од лозјето. Тогаш и јас налутено му подвикнав: „Ела ваму!“ На што ми одговори веќе покротко: „Ќе дојдам“. Но наместо да го стори тоа, тој забрза кон жена си и децата. Се впуштив по него, го настигнав, им удрив на децата по една шлаканица за да ги замајам, за да не ме познаат кој сум, и муја вперив цевката на револверот во неговите гради. „Како не ти е срам? Зошто бегаш? Толку ли ти е мил жпвотот? И ти си ми бил Македонец“. „А бре се откажувам ли јас од мојот син?“ Нејсе, се разбравме. Дојди кај моите другари. Се запозна. Нѐ почести со тутун и се заприкажа. Штипјанецот Каламатиев[27] го извикал пред 10 дена во „Удружението“ („против бугарских бандита“[28]) и стравот му бил голем кога го повикав, мислејќи дека е стапица на истиот, којшто го распрашувал за мене. Сигурно власта била предупредена за терористичкиот акг што ни претстоеше да го извршиме во Штип. Запознавајќи се со сѐ што го интересираше, на разделба, татко ми се сврте кон мене: „Е нема ли да се жениш, синко? Доста одеше така. Јазек за твојата младост“. Тогаш му ги спомнав зборовите на мојот чичко Славејко Арсов дека за нас ќе се пеат песни, а не за такви како него, кои задомени го свиткуваат вратот пред тираните за да ја зачуваат својата челад.

На стемнување, Ипокрит сам посака да појде в град и лично да се запознае со ситуацијата. Откако накупил храна и тутун, тој се врати по половина час. Необични беа смелоста и спокојството кај тој човек.

Приближувајќи се кон нашата скривница, над Кавкалијската чешма, тој сретнал една српска патрола. Без да се уплаши ѝ рекол: „Добра-вечер“, на што го прашале: ,Ди чеш?“ (,,Каде?“). „Одам да го чувам виноградот“ (лозјето), одговорил и продолжил понатаму, без дури и окото да му трепне. Следната вечер, пак, јас и Владо влеговме во градот, но без резултат. Констатиравме бескорисност на какво било дејство во Штпп, а од друга страна и изолираност на граѓанството од борбата за ослободување на Македонија. Навистина, тоа беше привремено и се должеше на аферите што се случуваа една по една, од кои мнозина настрадаа.

Во градот Кочани исто така влеговме. Се прошетавме низ улиците и извлекувајќи се, по три часа се сретнавме со Хаџијата (Хаџи Григор Хаџи Кимов) во селото Долги Дол, со кого ја минавме границата на 4 септември 1924 година. Пристигнувајќи во Ќустендил, пунктовиот Узунов нѐ замоли да не го чуваме оружјето кај нас во второто распоредување. Тој ми предаде поздрав од Панче Михајлов и наредба да заминам веднаш за Софија, кај него. Ми наложи да се вратам назад и да земам 6 револвери оставени во семејството Хаџи Костадинови - Ќустендил. За целта ми даде 500 лева. Се настанивме заедно со веќе пристигнатиот Ипчо во хотел „Лидо Венеција“- Софија.

27 Михајло Каламатиев, штипски трговец, во септември 1923 година станал претседател на „Здружението против бугарските бандити“, формирано од властите на Кралството СХС за борба против комитските чети на автономистичката ВМРО на Тодор Александров, претседател на Штипската општина и пратеник во народното собрание.
28 Во ракописот е запишано на српски

[Конвертирање: Macedonian Documents; скен: Македонска Библиотека]