A REVOLUTIONARY SHIEF - Alexandroff of Macedonia / РЕВОЛУЦИОНЕН ВОДАЧ - Александров од Македонија
CODE OF AN OUTLAW
(by our special correspondent)
ON THE SERBO-BULGARIAN FRONTIER.
Raiko Daskalov, who with Stamboliski pursued a bitter campaign against the Macedonian Revolutionary Organisation, was assassinated last summer at Prague, where he had formerly been Bulgarian Minister. His assailant, Nikolov, was afterwards tried, acquitted, and re-arrested. He was re-arrested on the grounds that he was an agent of Todor Aleksandrov , the chief of the Revolutionaries. This series of events has revived interest in the activities of the Macedonians.
The present leader of the Revolutionaries is Todor Aleksandrov , whom I have just visited. Whatever opinions may be held concerning the rights and wrongs of the cause he defends and the methods he employs, he and his Organisation constitute an interesting study. A lifelong believer in the creed of "Macedonia for the Macedonians" and a Komita, Aleksandrov took up in 1919 the leadership of the revolutionary movement. He had previously been living at Sofia, but Stambolisky had him arrested and imprisoned. His friends arranged his escape and he crossed into Macedonia, where ever since he has led a life which needs to be seen to believed. Having decided to organize a revolutionary movement against the Serbians and Greeks who by the Peace Treaty obtained the greater part of Macedonia, Aleksandrov reorganized the old Macedonian Committee, which had existed under the Turks in 1893. In the accomplishment of this task he has perforce become an outlaw, and a price of over $2,000 has been put on his head by the Serbian authorities.
He leads a wandering life, dedicated to the creation of an autonomous Macedonia. Always on foot and always by night Aleksandrov travels throughout Macedonia, without, however, venturing into the large towns like Salonika or Monastir. In winter he lives in some humble peasant cottage; in summer he sleeps in the open air. During the daytime he lies low, never stopping more than two or three days in the same place, he is accompanied by a small band of devoted friends. The chief preoccupation of this band is not to enter into conflict with the Serbian or Greek authorities, but to visit and control the different committees which during the last three years have sprung up in almost every town and village.
A BORN FIGHTER.
On being invited to visit Aleksandrov I confess to having given first thought to my personal safety. In bygone days Macedonia had gained a reputation for banditry and outlawry which the Revolutionary Organisation might well seem inclined to foster. But the exact contrary is now the case. By motor-car, horse, and on foot I journeyed some hundred miles over wild and mountainous country. Everywhere thriving peasantry declared that robbery and crime were things of the past. Nevertheless the time of year and the conditions of travel made me heave a sigh of relief when, one misty morning, the courier, who had remained a totally impassive figure during the whole of the journey, whispered, "Now you will see Stario" (The Old One).
A minute later I met Aleksandrov - a tall, strongly built man of 42 years, dressed in the dark brown uniform which has Organisation affects. A part of steely eyes and lips which in conversation can be mirthful, but which in repose are very stern; full military equipment, which he rarely takes off; a service rifle leaning against the wall; and Aleksandrov began to explain to me why he led his life. He has only one idea, and that is the ultimate proclamation of an autonomous Macedonia with its capital at Salonika. He declares that the population will not tolerate being ruled by Serbians, Greeks, Bulgarians, and that as the two former countries have refused to allow the people any liberty in speech or religion, only an armed struggle can bring them what they want. Concerning his resources in munitions and men, he said that as the Macedonians object was not to annex any territory but only to make life impossible for the ruling authorities, irregular warfare was their means of struggle. Thus they did not need to have any artillery. It was on foot that they would wage their battle, although mountain ponies could be used if required.They had a large supply of rifles, bombs, and ammunition, as the last few wars had led to the arming of almost every peasant.
ARMS AND MEN.
Concerning the strength of his forces, Aleksandrov claims that in Macedonia alone he can mobilize approximately 150,000 men. He pointed out, however, that the great proportion of these men were at present civilians, and that only a few thousand Komitadjis (bands of armed men) were now on a war footing. He did not refer to Macedonians outside the frontier, but it is thought that in the event of a rising many thousands now in Bulgaria would flock to his colors. When questioned as to the possible date of a revolution, he replied that circumstances were not yet altogether favorable. I took this to mean that the Organisation had not yet made all their prepara tions. Besides this I gathered that bigger reserves of arms and munitions were going to be accumulated. Aleksandrov went on to say that he hoped that the Croats, Slovenes, and Montenegrins would in the long run discard legal for illegal methods against Serbia; a combined rising might then take place.
Asked if a compromise was not possible between the Organisation and the ruling authorities, he replied that many Serbians now resident in Macedonia realized that the present situation was extremely unsatisfactory, but that the party of Pashitch, the principal statesman in Serbia, seemed inflexible in their desire to destroy Macedonia. But, he explained, "Turkey tried to destroy us during countless years; she failed, and it is important to remember that then the considerable Turkish population was against the Revolutionary Organisation; now the Turks are with us, and I emphatically state that we are stronger than we have ever been before." Aleksandrov admitted to being in relations with Turkey, but it is easy to see that he does not place much faith on outside assistance. His is a Macedonian movement, which he hopes to bring off in conjunction with other races now forming part of the Triune Kingdom. At the same time he professed the willingness of the Organisation to submit to any impartial inquiry about the situation in Macedonia by the Great Powers, the League of Nations, or a group, of independent journalists. In addition, he stated that failing the granting of autonomy, the Organisation would welcome the placing of Macedonia under the protection of a Great Power, preferably England.
As for the relations of the Organisation with Bulgaria, he rejoiced at the fall of Stambolisky and his followers, who in trying to create a Federalist Macedonian movement were the first Bulgarian Government who had ever shown themselves openly hostile to the aspirations of the Macedonian people. He characterized the Macedonian Federalists as a group of two or three hundred persons in the pay of Serbia who had no influence or importance. He emphasized that the Macedonian movement was in no way directed from Sofia and denied most categorically having been in Bulgaria or having taken part in the June coup d'Etat.
Speaking of the death of Stambolisky, he rejected the idea that his Organisation was responsible for it, but added that it was highly possible that his death had been compassed by one or more Macedonians who had grievances against him. On the other hand, he admitted that, the killing of Daskalov, whom he described as a demagogue amongst demagogues, was the work of the Organisation. In this connection he showed me a protest which the Organisation had addressed to the Czecho-Slovak Government about the rearrest of Nikolov, the assassin. Aleksandrov considers that after Nikolov had been once acquitted by the Czech Court of Justice there was no case against him, and that it was because the Serbian Press took up such a hostile and menacing attitude that the Czechs found a pretext for his rearrest.
LAW AND MORALS
Aleksandrov then turned to the manner in which his Organisation was maintained and its relations with the civil population. None of his soldiers are paid. They are armed and clothed by the Organisation, and the populace give them free food and lodging. The people pay a progressive income-tax, which is exclusively devoted to the purchase of arms and clothing. They find it worth their while to support the Organisation, because, as Aleksandrov significantly remarked, "the majority of the poorer peasantry do not fully understand this struggle for freedom, but one and all understand where their interests lie." For the Organisation confers great benefits. It has its own judicial authorities, to whom, so Aleksandrov states, the people appeal in preference to Serbian and Greek law courts. It has also a very strict code of morality for all its members, and immorality in action or in speech is severely punished.
Besides repressing all kinds of crime, the Organisation has introduced reforms which conduce to better all-round living conditions. It takes a keen interest in family life, and has abolished the system by which men chose the young girls who please them, afterwards making them their wives. Now each girl is free to choose the husband she likes. Relations between employer and employed are watched by the Organisation, and recently an important question relating to the tobacco industry was regulated. In a certain district the tobacco merchants were found to be paying only 70 levas a kilo to the producers, whereas the real price was about 120 levas. The Organisation stepped in and threatened the merchants, with the result that a fair price was paid and the peasantry affected became its devoted partisans.
The ownership of land is also dealt with. If a landowner decides to sell his land, the Organisation insists on its being divided at a purely nominal price among the peasants who work on it. These examples of the activity of the Organisation show that assassinations and the planning of revolutions do not take up all its time. Based on democratic principles, the Organisation does not depend merely on the support of the peasants. The richer classes appreciate its existence, as formerly they hardly dared to travel about the country, so great was the risk of encountering armed bandits. Now this has been put right, and Aleksandrov claims, with what would seem to be a great amount of justice, that "the Organisation is the population, and the population the Organisation."
THE DEATH-WARRANT
So much has been said of the power of the Organisation to remove any person or persons who are hostile to its aims that it was with the greatest interest that I read a list of those condemned to death. Several had already been executed, and Aleksandrov assured me that the turn of the others, would surely come. The method adopted is the same as in other secret societies. The person charged with the execution is given a certain time in which to carry out his task. If he fails, he is killed himself. The death sentence is usually preceded by at least one letter of warning, but in certain cases it is carried out immediately. The Macedonians are by nature secretive on account of the struggling existence they have led, but it is somewhat extraordinary that in the long run they never miss carrying out their vengeance. Perhaps the reason of their success lies in the exceptional form of idealism which animates the members of the Organisation. Each person has a role assigned to him or her, and the signing of a death warrant by Todor Aleksandrov is the signal for the whole machine to begin its work. Orders, even the most ordinary, always go by hand. A regular chain of messengers stretches across Macedonia today. I was the witness of the working of one chain, and found it marvellously efficient. Each courier has his beat, and as he is usually a native of the region in which he travels, every nook and cranny of the ground is known to him. Sometimes the death sentence, as in the case of Daskalov, has to be carried out abroad. If so, the unofficial representatives whom the Organisation maintains in Sofia, Constantinople, Budapest, and other European capitals are called in to play their part. The Organisation is, in fact, a vast octopus which has its tentacles stretched out over most of South-eastern Europe. Aleksandrov 's ambition is that one day it will have its official representatives accredited to every European country. Still, even today there exists in the Revolutionary Organisation a factor which neither great nor small European Powers can afford to disregard.
The wintry day was drawing to a close, and it was time to take leave of Aleksandrov . Some dinner, consisting of chicken and rice, washed down by linden tea, was put before us. Aleksandrov ate sparingly, and soon assumed his favorite posture sitting crossed-legged, with head well back, eyes half-closed, and hands stretched forward towards the fire. An expression of grim austerity comes over his face, and to see him thus is to carry away an unforgettable impression of a very remarkable man. The whole visit seemed like a dream. Was it possible that such a Organisation could exist in the twentieth century? I was quickly brought back to reality on stepping outside the house. Snow was falling, and a Komitaji band was drawn up on parade. Its leader had distinguished himself in a recent skirmish with the ruling authorities, and Aleksandrov , in a short speech, presented him with the Order of Merit. The Komitas, who were all young men six feet and more high, cheered their leader and then filed silently away. A few minutes later I took my departure with my not inconsiderable bodyguard. Aleksandrov saw me off, and immediately set off on a 20-kilometer march to another hamlet to continue his preaching of "Macedonia for the Macedonians."
“The Times” of London, on Jan. 4, 1924, several months before the assassination of Aleksandrov on August 31, 1924.
ЗАКОН НА РАЗБОЈНИК
(од нашиот специјален дописник)
НА СРПСКО-БУГАСКАТА ГРАНИЦА
Рајко Даскалов, кој со Стамболиски водеше жестока кампања против Македонската Револуционерна Организација, беше убиен минатото лето во Прага, каде што претходно бил Бугарски Министер. Неговиот убиец, Николов, после беше осуден, ослободен и одново притворен. Тој одново беше притворен врз основа дека бил агент на Тодор Александров, водачот на Револуционерите. Оваа серија на случаи го поттикна интересот за активностите на Македонците.
Сегашниот водач на Револуционерите е Тодор Александров, кого само што го посетив. Какви и да се мислењата за праведноста или неправедноста на каузата што тој ја брани и начините што ги употребува, тој и неговата организација одредуваат една интересна студија. Доживотно верен на вероисповедот “Македонија на Македонците” и Комита, Александров го презеде во 1919 година водството на револуционерното движење. Претходно живееше во Софија, ама беше апсен и затворен од Стамболиски. Со посредство на неговите пријатели избега од затвор и премина во Македонија, каде сè уште живее живот што треба да се види па да се поверува. Одлучувајќи се да организира револуционерно движење против Србите и Грците, кои со Мировниот Договор го добија поголемиот дел од Македонија, Александров го реорганизира стариот Македонски Комитет што постоеше во Турското, во 1893. Во исполнувањето на оваа задача тој нужно постана “разбојник” и цена од над 2000 долари беше ставена на неговата глава од Српските власти.
Тој живее номадски живот, посветен на создавањето на автономна Македонија. Секогаш пешки и секогаш по ноќе, Александров патува низ Македонија, но без влегување во големите градови како Солун или Битола. Преку зима живее во некое скромно селско куќарче а во летниот период спие надвор. Денски “мирува”, никогаш не останувајќи повекје од два или три дена во исто место. Пратен е од мала група верни другари. Главната преокупација на оваа група е да не влезат во судар со српските или грчките власти, но да ги посетуваат и да ги набљудуваат разните комитети кои во последниве три години имаат изникнато во скоро секое гратче и село.
Роден Борец
На поканата да го посетам Александров, признавам дека најпрво помислив за мојата лична безбедност. Во минатото Македонија има добиено репутација за бандитство и беззаконитост за којашто Револуционерната Организација можеби изгледала наклонета да ја развива. Но точно спротивното е во случајов. Со моторно возило, коњ и пешки преминав неколку стотини километри преку дива и планинска земја. Насекаде напредно селско население кажуваше дека кражбата и криминалот се нешта од минатото. Сепак сезоната и условите за патување ме натераа да здивнам воздишка на олеснување кога едно замаглено утро курирот, кој за време на целото патување беше апсолутно рамнодушен, шепотна “Сега ќе го видите Старио”.
Минута покасно го сретнав Александров - висок, јако граден 42-ве годишен маж, облечен во темно кафеава униформа, со белези на Организацијата. Со цврсти очи и усни, кои во разговор можат да бидат весели, но во одмор се многу строги, полна воена опрема, која што ретко ја вади од себе, пушка потпрена на ѕидот и Александров почна да ми раскажува зошто вака го живее неговиот живот. Тој има само една идеја, а тоа е евентуалната прокламација на автономна Македонија, со свој главен град Солун. Тој изјавува дека народот нема да одобри да биде владеан од Србите, Грците, Бугарите и затоа што првите две држави одбиле да му дадат на народот слобода во говорот или религијата, само вооружена борба ќе им донесе на Македонците тоа што посакуваат. Во врска со неговото располагање со муниција и луѓе, тој рече дека пошто целта на Македонците не е да одземат територија, туку да им го направат животот на властите невозможлив, повремени напади се нивниот начин на борба. Така не им била потребна било каква артилерија. Пешадиски би ја воделе борбата & ако планински коњи можи да се употребат по потреба. Тие беа добро снабдени со пушки бомби и амуниција, пошто последните неколку војни доведоа до наоружување на секој селанин.
Оружје и војска
Во врска со јачината на неговите сили, Александров вели дека само во Македонија можи да мобилизира 150,000 луѓе. Но нагласи дека голем дел од овие луѓе сега биле цивили и дека само неколку илјади Комити сега биле во воена состојба. Тој не спомна за Македонци надвор од границите, но се очекува во случај на востание повеќе илјади кои сега живеат во Бугарија ќе се приклучат на неговите бои. Запрашан за можната дата за револуција, одговори дека состојбите не биле доволно згодни. Со ова подразбирам дека Организацијата сè уште ги нема направено сите подготовки. Освен ова разбрав дека поголеми резерви на оружје и муниција ќе биле собрани. Александров продолжи да раскажува дека тој се надева Хрватите, Словенците и Црногорците евентуално ќе ги отфрлат законските со незаконски начини против Србија, можеби тогаш ќе има заедничко востание.
На прашањето дали компромис не е можен меѓу Организацијата и властите, тој одговори дека многу Срби сега населени во Македонија видоа дека сегашната ситуација е крајно неподнослива, но партијата на Пашиќ, главниот државник во Србија, изгледала непопустлива во нејзиното посакување да ја поништи Македонија. Но, тој објасни, “Турција проба да не поништи во безбројни години, ама не успеа и е важно да се запамти дека тогаш значителното турско население беше против Револуционерната Организација. Сега Турците се со нас и јас безпрекорно ви кажувам дека сме посилни од кога и да било претходно.” Александров призна дека има односи со Турција, но лесно се гледа дека не става многу доверба во надворешна помош. Неговото е Македонско движење, кое тој се надева да го здружи со другите народи кои сега се дел од Триуналното Кралство. Истовремено тој искажа волја од Организацијата да се покори на било која независна испитувачка мисија за ситуацијата во Македонија, од Големите Сили, Лигата на Нациите или група од независни журналисти. Додатно рече, ако не се успее да се добие автономија, Организацијата ќе го добредојде ставањето на Македонија под покровителство на Голема Сила, првенствено Англија.
За односите на Организацијата со Бугарија, се радуваше на падот на Стамболиски и неговите пратеници, кои, со цел да створат Федералистичко Македонско движење, беа првата Бугарска влада што отворено жестоко се спротистави на аспирациите на Македонскиот народ. Ги опиша Македонските Федералисти како група од две или три стотини луѓе платени од Србија, кои немаат влијание или важност. Нагласи дека македонското движење во никој случај не е упрвувано од Софија и категорично одби дека бил во Бугарија или да учествувал во Јунскиот “coup d'etat”.
Зборувајќи за смртта на Стамболиски, ја одби идејата дека неговата Организација е одговорна за неа, но додаде дека е можно неговата смрт била извршена од еден или повеќе Македонци кои имале жалби против него. Од друга страна, призна дека убиството на Даскалов, кого го опиша како демагог на демагозите, било работа на Организацијата. Во врска со ова ми покажа протестно писмо што Организацијата го адресирала до Чехославачката влада околу новото апсење на Николов, убиецот. Александров смета дека штом Николов бил еднаш ослободен од Чешкиот Правен Суд, немало случај против него, но бидејќи Српскиот печат завзел толку непријателски и претечки став, така што Чесите “нашле” причини за неговиот повторен притвор.
Закон и Морали
Александров после се обрна на начинот со кој неговата Организација е одржувана и нејзините односи со цивилното население. Никој од неговите војници се платени. Наоружани се и облечени од Организацијата, а населението им дава бесплатно храна и престој. Народот плаќа прогресивен данок на заработка, кој е наменет само за купување на оружје и облека. На луѓето им е од полза да ја подржуваат Организацијата, бидејќи, како што Александров нагласи, “мнозинството од посиромашното население потполно не ја познава борбата за слобода, но сите знаат каде лежат нивните интереси”. Бидејќи Организацијата им носи големи придобивки. Има свои законски служби, на кои, така Александров кажува, луѓето им се жалат наместо на Српските или Грчките законски судови. Има и многу строг закон за моралноста на своето членство и иморалност во акција или говор е тешко казнета.
Освен репресирањето на сите врсти криминал, Организацијата направи реформи кои водат кон воопшто подобрување на животот. Има земено интерес во семејниот живот и го има прекинато системот со кој машките ги одбираа девојките кои им се допаѓаа, после земајќи ги за сопруги. Сега секоја девојка е слободна да си одбери сопруг кого го сака. Односите меѓу вработувачот и вработениот се наблудувани од Организацијата и пред извесно време важно прашање во тутунската индустрија беше регулирано. Во еден регион беше откриено дека откупувачите им плаќале на производителите70 лева за килограм, кадешто вистинската цена била 120 лева. Организацијата интервенира и им запрети на откупувачите, резултирајќи во поволна откупна цена и обештетените селани постанаа нејзините верни партизани.
Поседувањето на земја е исто така средено. Ако поседувачот посака да ја продаде својата земја, Организцијата инсистира на нејзината поделба меѓу селаните што работаат на неа, со номинална цена. Овие примери од активностите на Организацијата докажуваат дека убиствата и планирањето на револуции не и го одземаат целосно времето. Заснована на демократски принципи, Организацијата не зависи само од подршката на селаните. Побогатите класи го ценат нејзиното постоење, бидејќи претходно тешко се осмелуваа да патуваат, толкав беше ризикот да сретнат наоружани бандити. Сега ова е средено, и Александров наведува дека, со, како што изгледа е со голема доза на праведност, “Организацијата е населението, а населението Организацијата”.
Смртната казна
Толку многу се има кажано за силата на Организацијата да отстрани било која личност или личности кои се непријатели на нејзините стремежи, така што беше со голем интерес кога го читав листот на тие што беа осудени на смрт. Неколку веќе беа и убиени и Александров ме убедуваше дека редот и на другите сигурно ќе им дојде. Начинот употребен е ист како и во другите тајни општества. На човекот со должноста за извршување на убиството му е дадено одредено време за да ја заврши задачата. Ако не успее, тој самиот ќе биде убиен. Смртната казна обично следува после најмалку едно писмо со предупред, но во посебни случаи е извршена веднаш. Македонците по природа се таенствени, резултат од макотрпниот живот што го проживеале, но сепак е необично што никогаш не промашуваат да ја извршат својата одмазда. Можеби нивниот успех е во исклучителната форма на идеализмот кој го поттикнува членството на Организацијата. Секој поединец има задача и потпишувањето на смртна казна од Тодор Александров е сигналот за целата машинерија да проработи. Наредби, дури и најобичните, секогаш се предаваат преку рака. Редовен синџир на курири се протега преку Македонија денес. Бев сведок на делувањето на еден синџир и видов колку е прекрасно ефикасен. Секој курир има свој терен и пошто е од регионот низ кој патува, сите дупки му се познати. Понекогаш смртната казна, како во случајот со Даскалов, треба да се изврши во странство. Тогаш неофицијалните претставници кои Организацијата ги има во Софија, Цариград, Будимпешта и други Европски градови, се повикуваат да ја одиграат својата улога. Организацијата е фактички огромен октопод кој ги има разгрането своите краци преку повеќето од Југо-источна Европа. Стремежот на Александров е да еден ден таа има официјално акредитирани претставници во секоја европска држава. Сепак, дури и денес постои фактор во Револуционерната Организација кој ни голема ни мала Европска Сила можи да го запостави.
Зимскиот ден наидуваше при крај и дојде време да го напуштам Александров. Вечера од кокошка и ориз и да се полее, чај од липа, ни беа ставени пред нас. Александров јаде малку и набрзо ја фати својата омилена поза, седејќи со скрстени нозе, со главата навалена назад, очите полузатворени и рацете истегнати напред кон огнот. Мрачна суровост наидува на неговото лице и да се види таков е да се однеси со себе незаборавлив впечаток од извонреден човек. Целата посета изгледаше како сон. Можно ли беше да таква Организација постои во дваесеттиот век? Набрзо бев вратен кон вистината со самото излегување од куќата. Паѓаше снег и комитска група беше построена за смотра. Нејзиниот водач се одликувал во недамнешен судир против властите и Александров во кус говор го награди со Орден за Заслуга. Комитите, сите млади мажи, шест стапала и повеќе високи, го поздравија својот водач и после тивко си заминаа во строј. Неколку минути покасно напуштив со мојот не малку значителен телохранител. Александров ме испрати и истовремено тргна на 20-километарски пат до друго селце да го продолжи својот проповед “Македонија на Македонците”.
Тодор Александров - биографија
Тодор Александров - слики
Тодор Александров - цитати
Тодор Александров - The Times
CODE OF AN OUTLAW
(by our special correspondent)
ON THE SERBO-BULGARIAN FRONTIER.
Raiko Daskalov, who with Stamboliski pursued a bitter campaign against the Macedonian Revolutionary Organisation, was assassinated last summer at Prague, where he had formerly been Bulgarian Minister. His assailant, Nikolov, was afterwards tried, acquitted, and re-arrested. He was re-arrested on the grounds that he was an agent of Todor Aleksandrov , the chief of the Revolutionaries. This series of events has revived interest in the activities of the Macedonians.
The present leader of the Revolutionaries is Todor Aleksandrov , whom I have just visited. Whatever opinions may be held concerning the rights and wrongs of the cause he defends and the methods he employs, he and his Organisation constitute an interesting study. A lifelong believer in the creed of "Macedonia for the Macedonians" and a Komita, Aleksandrov took up in 1919 the leadership of the revolutionary movement. He had previously been living at Sofia, but Stambolisky had him arrested and imprisoned. His friends arranged his escape and he crossed into Macedonia, where ever since he has led a life which needs to be seen to believed. Having decided to organize a revolutionary movement against the Serbians and Greeks who by the Peace Treaty obtained the greater part of Macedonia, Aleksandrov reorganized the old Macedonian Committee, which had existed under the Turks in 1893. In the accomplishment of this task he has perforce become an outlaw, and a price of over $2,000 has been put on his head by the Serbian authorities.
He leads a wandering life, dedicated to the creation of an autonomous Macedonia. Always on foot and always by night Aleksandrov travels throughout Macedonia, without, however, venturing into the large towns like Salonika or Monastir. In winter he lives in some humble peasant cottage; in summer he sleeps in the open air. During the daytime he lies low, never stopping more than two or three days in the same place, he is accompanied by a small band of devoted friends. The chief preoccupation of this band is not to enter into conflict with the Serbian or Greek authorities, but to visit and control the different committees which during the last three years have sprung up in almost every town and village.
A BORN FIGHTER.
On being invited to visit Aleksandrov I confess to having given first thought to my personal safety. In bygone days Macedonia had gained a reputation for banditry and outlawry which the Revolutionary Organisation might well seem inclined to foster. But the exact contrary is now the case. By motor-car, horse, and on foot I journeyed some hundred miles over wild and mountainous country. Everywhere thriving peasantry declared that robbery and crime were things of the past. Nevertheless the time of year and the conditions of travel made me heave a sigh of relief when, one misty morning, the courier, who had remained a totally impassive figure during the whole of the journey, whispered, "Now you will see Stario" (The Old One).
A minute later I met Aleksandrov - a tall, strongly built man of 42 years, dressed in the dark brown uniform which has Organisation affects. A part of steely eyes and lips which in conversation can be mirthful, but which in repose are very stern; full military equipment, which he rarely takes off; a service rifle leaning against the wall; and Aleksandrov began to explain to me why he led his life. He has only one idea, and that is the ultimate proclamation of an autonomous Macedonia with its capital at Salonika. He declares that the population will not tolerate being ruled by Serbians, Greeks, Bulgarians, and that as the two former countries have refused to allow the people any liberty in speech or religion, only an armed struggle can bring them what they want. Concerning his resources in munitions and men, he said that as the Macedonians object was not to annex any territory but only to make life impossible for the ruling authorities, irregular warfare was their means of struggle. Thus they did not need to have any artillery. It was on foot that they would wage their battle, although mountain ponies could be used if required.They had a large supply of rifles, bombs, and ammunition, as the last few wars had led to the arming of almost every peasant.
ARMS AND MEN.
Concerning the strength of his forces, Aleksandrov claims that in Macedonia alone he can mobilize approximately 150,000 men. He pointed out, however, that the great proportion of these men were at present civilians, and that only a few thousand Komitadjis (bands of armed men) were now on a war footing. He did not refer to Macedonians outside the frontier, but it is thought that in the event of a rising many thousands now in Bulgaria would flock to his colors. When questioned as to the possible date of a revolution, he replied that circumstances were not yet altogether favorable. I took this to mean that the Organisation had not yet made all their prepara tions. Besides this I gathered that bigger reserves of arms and munitions were going to be accumulated. Aleksandrov went on to say that he hoped that the Croats, Slovenes, and Montenegrins would in the long run discard legal for illegal methods against Serbia; a combined rising might then take place.
Asked if a compromise was not possible between the Organisation and the ruling authorities, he replied that many Serbians now resident in Macedonia realized that the present situation was extremely unsatisfactory, but that the party of Pashitch, the principal statesman in Serbia, seemed inflexible in their desire to destroy Macedonia. But, he explained, "Turkey tried to destroy us during countless years; she failed, and it is important to remember that then the considerable Turkish population was against the Revolutionary Organisation; now the Turks are with us, and I emphatically state that we are stronger than we have ever been before." Aleksandrov admitted to being in relations with Turkey, but it is easy to see that he does not place much faith on outside assistance. His is a Macedonian movement, which he hopes to bring off in conjunction with other races now forming part of the Triune Kingdom. At the same time he professed the willingness of the Organisation to submit to any impartial inquiry about the situation in Macedonia by the Great Powers, the League of Nations, or a group, of independent journalists. In addition, he stated that failing the granting of autonomy, the Organisation would welcome the placing of Macedonia under the protection of a Great Power, preferably England.
As for the relations of the Organisation with Bulgaria, he rejoiced at the fall of Stambolisky and his followers, who in trying to create a Federalist Macedonian movement were the first Bulgarian Government who had ever shown themselves openly hostile to the aspirations of the Macedonian people. He characterized the Macedonian Federalists as a group of two or three hundred persons in the pay of Serbia who had no influence or importance. He emphasized that the Macedonian movement was in no way directed from Sofia and denied most categorically having been in Bulgaria or having taken part in the June coup d'Etat.
Speaking of the death of Stambolisky, he rejected the idea that his Organisation was responsible for it, but added that it was highly possible that his death had been compassed by one or more Macedonians who had grievances against him. On the other hand, he admitted that, the killing of Daskalov, whom he described as a demagogue amongst demagogues, was the work of the Organisation. In this connection he showed me a protest which the Organisation had addressed to the Czecho-Slovak Government about the rearrest of Nikolov, the assassin. Aleksandrov considers that after Nikolov had been once acquitted by the Czech Court of Justice there was no case against him, and that it was because the Serbian Press took up such a hostile and menacing attitude that the Czechs found a pretext for his rearrest.
LAW AND MORALS
Aleksandrov then turned to the manner in which his Organisation was maintained and its relations with the civil population. None of his soldiers are paid. They are armed and clothed by the Organisation, and the populace give them free food and lodging. The people pay a progressive income-tax, which is exclusively devoted to the purchase of arms and clothing. They find it worth their while to support the Organisation, because, as Aleksandrov significantly remarked, "the majority of the poorer peasantry do not fully understand this struggle for freedom, but one and all understand where their interests lie." For the Organisation confers great benefits. It has its own judicial authorities, to whom, so Aleksandrov states, the people appeal in preference to Serbian and Greek law courts. It has also a very strict code of morality for all its members, and immorality in action or in speech is severely punished.
Besides repressing all kinds of crime, the Organisation has introduced reforms which conduce to better all-round living conditions. It takes a keen interest in family life, and has abolished the system by which men chose the young girls who please them, afterwards making them their wives. Now each girl is free to choose the husband she likes. Relations between employer and employed are watched by the Organisation, and recently an important question relating to the tobacco industry was regulated. In a certain district the tobacco merchants were found to be paying only 70 levas a kilo to the producers, whereas the real price was about 120 levas. The Organisation stepped in and threatened the merchants, with the result that a fair price was paid and the peasantry affected became its devoted partisans.
The ownership of land is also dealt with. If a landowner decides to sell his land, the Organisation insists on its being divided at a purely nominal price among the peasants who work on it. These examples of the activity of the Organisation show that assassinations and the planning of revolutions do not take up all its time. Based on democratic principles, the Organisation does not depend merely on the support of the peasants. The richer classes appreciate its existence, as formerly they hardly dared to travel about the country, so great was the risk of encountering armed bandits. Now this has been put right, and Aleksandrov claims, with what would seem to be a great amount of justice, that "the Organisation is the population, and the population the Organisation."
THE DEATH-WARRANT
So much has been said of the power of the Organisation to remove any person or persons who are hostile to its aims that it was with the greatest interest that I read a list of those condemned to death. Several had already been executed, and Aleksandrov assured me that the turn of the others, would surely come. The method adopted is the same as in other secret societies. The person charged with the execution is given a certain time in which to carry out his task. If he fails, he is killed himself. The death sentence is usually preceded by at least one letter of warning, but in certain cases it is carried out immediately. The Macedonians are by nature secretive on account of the struggling existence they have led, but it is somewhat extraordinary that in the long run they never miss carrying out their vengeance. Perhaps the reason of their success lies in the exceptional form of idealism which animates the members of the Organisation. Each person has a role assigned to him or her, and the signing of a death warrant by Todor Aleksandrov is the signal for the whole machine to begin its work. Orders, even the most ordinary, always go by hand. A regular chain of messengers stretches across Macedonia today. I was the witness of the working of one chain, and found it marvellously efficient. Each courier has his beat, and as he is usually a native of the region in which he travels, every nook and cranny of the ground is known to him. Sometimes the death sentence, as in the case of Daskalov, has to be carried out abroad. If so, the unofficial representatives whom the Organisation maintains in Sofia, Constantinople, Budapest, and other European capitals are called in to play their part. The Organisation is, in fact, a vast octopus which has its tentacles stretched out over most of South-eastern Europe. Aleksandrov 's ambition is that one day it will have its official representatives accredited to every European country. Still, even today there exists in the Revolutionary Organisation a factor which neither great nor small European Powers can afford to disregard.
The wintry day was drawing to a close, and it was time to take leave of Aleksandrov . Some dinner, consisting of chicken and rice, washed down by linden tea, was put before us. Aleksandrov ate sparingly, and soon assumed his favorite posture sitting crossed-legged, with head well back, eyes half-closed, and hands stretched forward towards the fire. An expression of grim austerity comes over his face, and to see him thus is to carry away an unforgettable impression of a very remarkable man. The whole visit seemed like a dream. Was it possible that such a Organisation could exist in the twentieth century? I was quickly brought back to reality on stepping outside the house. Snow was falling, and a Komitaji band was drawn up on parade. Its leader had distinguished himself in a recent skirmish with the ruling authorities, and Aleksandrov , in a short speech, presented him with the Order of Merit. The Komitas, who were all young men six feet and more high, cheered their leader and then filed silently away. A few minutes later I took my departure with my not inconsiderable bodyguard. Aleksandrov saw me off, and immediately set off on a 20-kilometer march to another hamlet to continue his preaching of "Macedonia for the Macedonians."
“The Times” of London, on Jan. 4, 1924, several months before the assassination of Aleksandrov on August 31, 1924.
ЗАКОН НА РАЗБОЈНИК
(од нашиот специјален дописник)
НА СРПСКО-БУГАСКАТА ГРАНИЦА
Рајко Даскалов, кој со Стамболиски водеше жестока кампања против Македонската Револуционерна Организација, беше убиен минатото лето во Прага, каде што претходно бил Бугарски Министер. Неговиот убиец, Николов, после беше осуден, ослободен и одново притворен. Тој одново беше притворен врз основа дека бил агент на Тодор Александров, водачот на Револуционерите. Оваа серија на случаи го поттикна интересот за активностите на Македонците.
Сегашниот водач на Револуционерите е Тодор Александров, кого само што го посетив. Какви и да се мислењата за праведноста или неправедноста на каузата што тој ја брани и начините што ги употребува, тој и неговата организација одредуваат една интересна студија. Доживотно верен на вероисповедот “Македонија на Македонците” и Комита, Александров го презеде во 1919 година водството на револуционерното движење. Претходно живееше во Софија, ама беше апсен и затворен од Стамболиски. Со посредство на неговите пријатели избега од затвор и премина во Македонија, каде сè уште живее живот што треба да се види па да се поверува. Одлучувајќи се да организира револуционерно движење против Србите и Грците, кои со Мировниот Договор го добија поголемиот дел од Македонија, Александров го реорганизира стариот Македонски Комитет што постоеше во Турското, во 1893. Во исполнувањето на оваа задача тој нужно постана “разбојник” и цена од над 2000 долари беше ставена на неговата глава од Српските власти.
Тој живее номадски живот, посветен на создавањето на автономна Македонија. Секогаш пешки и секогаш по ноќе, Александров патува низ Македонија, но без влегување во големите градови како Солун или Битола. Преку зима живее во некое скромно селско куќарче а во летниот период спие надвор. Денски “мирува”, никогаш не останувајќи повекје од два или три дена во исто место. Пратен е од мала група верни другари. Главната преокупација на оваа група е да не влезат во судар со српските или грчките власти, но да ги посетуваат и да ги набљудуваат разните комитети кои во последниве три години имаат изникнато во скоро секое гратче и село.
Роден Борец
На поканата да го посетам Александров, признавам дека најпрво помислив за мојата лична безбедност. Во минатото Македонија има добиено репутација за бандитство и беззаконитост за којашто Револуционерната Организација можеби изгледала наклонета да ја развива. Но точно спротивното е во случајов. Со моторно возило, коњ и пешки преминав неколку стотини километри преку дива и планинска земја. Насекаде напредно селско население кажуваше дека кражбата и криминалот се нешта од минатото. Сепак сезоната и условите за патување ме натераа да здивнам воздишка на олеснување кога едно замаглено утро курирот, кој за време на целото патување беше апсолутно рамнодушен, шепотна “Сега ќе го видите Старио”.
Минута покасно го сретнав Александров - висок, јако граден 42-ве годишен маж, облечен во темно кафеава униформа, со белези на Организацијата. Со цврсти очи и усни, кои во разговор можат да бидат весели, но во одмор се многу строги, полна воена опрема, која што ретко ја вади од себе, пушка потпрена на ѕидот и Александров почна да ми раскажува зошто вака го живее неговиот живот. Тој има само една идеја, а тоа е евентуалната прокламација на автономна Македонија, со свој главен град Солун. Тој изјавува дека народот нема да одобри да биде владеан од Србите, Грците, Бугарите и затоа што првите две држави одбиле да му дадат на народот слобода во говорот или религијата, само вооружена борба ќе им донесе на Македонците тоа што посакуваат. Во врска со неговото располагање со муниција и луѓе, тој рече дека пошто целта на Македонците не е да одземат територија, туку да им го направат животот на властите невозможлив, повремени напади се нивниот начин на борба. Така не им била потребна било каква артилерија. Пешадиски би ја воделе борбата & ако планински коњи можи да се употребат по потреба. Тие беа добро снабдени со пушки бомби и амуниција, пошто последните неколку војни доведоа до наоружување на секој селанин.
Оружје и војска
Во врска со јачината на неговите сили, Александров вели дека само во Македонија можи да мобилизира 150,000 луѓе. Но нагласи дека голем дел од овие луѓе сега биле цивили и дека само неколку илјади Комити сега биле во воена состојба. Тој не спомна за Македонци надвор од границите, но се очекува во случај на востание повеќе илјади кои сега живеат во Бугарија ќе се приклучат на неговите бои. Запрашан за можната дата за револуција, одговори дека состојбите не биле доволно згодни. Со ова подразбирам дека Организацијата сè уште ги нема направено сите подготовки. Освен ова разбрав дека поголеми резерви на оружје и муниција ќе биле собрани. Александров продолжи да раскажува дека тој се надева Хрватите, Словенците и Црногорците евентуално ќе ги отфрлат законските со незаконски начини против Србија, можеби тогаш ќе има заедничко востание.
На прашањето дали компромис не е можен меѓу Организацијата и властите, тој одговори дека многу Срби сега населени во Македонија видоа дека сегашната ситуација е крајно неподнослива, но партијата на Пашиќ, главниот државник во Србија, изгледала непопустлива во нејзиното посакување да ја поништи Македонија. Но, тој објасни, “Турција проба да не поништи во безбројни години, ама не успеа и е важно да се запамти дека тогаш значителното турско население беше против Револуционерната Организација. Сега Турците се со нас и јас безпрекорно ви кажувам дека сме посилни од кога и да било претходно.” Александров призна дека има односи со Турција, но лесно се гледа дека не става многу доверба во надворешна помош. Неговото е Македонско движење, кое тој се надева да го здружи со другите народи кои сега се дел од Триуналното Кралство. Истовремено тој искажа волја од Организацијата да се покори на било која независна испитувачка мисија за ситуацијата во Македонија, од Големите Сили, Лигата на Нациите или група од независни журналисти. Додатно рече, ако не се успее да се добие автономија, Организацијата ќе го добредојде ставањето на Македонија под покровителство на Голема Сила, првенствено Англија.
За односите на Организацијата со Бугарија, се радуваше на падот на Стамболиски и неговите пратеници, кои, со цел да створат Федералистичко Македонско движење, беа првата Бугарска влада што отворено жестоко се спротистави на аспирациите на Македонскиот народ. Ги опиша Македонските Федералисти како група од две или три стотини луѓе платени од Србија, кои немаат влијание или важност. Нагласи дека македонското движење во никој случај не е упрвувано од Софија и категорично одби дека бил во Бугарија или да учествувал во Јунскиот “coup d'etat”.
Зборувајќи за смртта на Стамболиски, ја одби идејата дека неговата Организација е одговорна за неа, но додаде дека е можно неговата смрт била извршена од еден или повеќе Македонци кои имале жалби против него. Од друга страна, призна дека убиството на Даскалов, кого го опиша како демагог на демагозите, било работа на Организацијата. Во врска со ова ми покажа протестно писмо што Организацијата го адресирала до Чехославачката влада околу новото апсење на Николов, убиецот. Александров смета дека штом Николов бил еднаш ослободен од Чешкиот Правен Суд, немало случај против него, но бидејќи Српскиот печат завзел толку непријателски и претечки став, така што Чесите “нашле” причини за неговиот повторен притвор.
Закон и Морали
Александров после се обрна на начинот со кој неговата Организација е одржувана и нејзините односи со цивилното население. Никој од неговите војници се платени. Наоружани се и облечени од Организацијата, а населението им дава бесплатно храна и престој. Народот плаќа прогресивен данок на заработка, кој е наменет само за купување на оружје и облека. На луѓето им е од полза да ја подржуваат Организацијата, бидејќи, како што Александров нагласи, “мнозинството од посиромашното население потполно не ја познава борбата за слобода, но сите знаат каде лежат нивните интереси”. Бидејќи Организацијата им носи големи придобивки. Има свои законски служби, на кои, така Александров кажува, луѓето им се жалат наместо на Српските или Грчките законски судови. Има и многу строг закон за моралноста на своето членство и иморалност во акција или говор е тешко казнета.
Освен репресирањето на сите врсти криминал, Организацијата направи реформи кои водат кон воопшто подобрување на животот. Има земено интерес во семејниот живот и го има прекинато системот со кој машките ги одбираа девојките кои им се допаѓаа, после земајќи ги за сопруги. Сега секоја девојка е слободна да си одбери сопруг кого го сака. Односите меѓу вработувачот и вработениот се наблудувани од Организацијата и пред извесно време важно прашање во тутунската индустрија беше регулирано. Во еден регион беше откриено дека откупувачите им плаќале на производителите70 лева за килограм, кадешто вистинската цена била 120 лева. Организацијата интервенира и им запрети на откупувачите, резултирајќи во поволна откупна цена и обештетените селани постанаа нејзините верни партизани.
Поседувањето на земја е исто така средено. Ако поседувачот посака да ја продаде својата земја, Организцијата инсистира на нејзината поделба меѓу селаните што работаат на неа, со номинална цена. Овие примери од активностите на Организацијата докажуваат дека убиствата и планирањето на револуции не и го одземаат целосно времето. Заснована на демократски принципи, Организацијата не зависи само од подршката на селаните. Побогатите класи го ценат нејзиното постоење, бидејќи претходно тешко се осмелуваа да патуваат, толкав беше ризикот да сретнат наоружани бандити. Сега ова е средено, и Александров наведува дека, со, како што изгледа е со голема доза на праведност, “Организацијата е населението, а населението Организацијата”.
Смртната казна
Толку многу се има кажано за силата на Организацијата да отстрани било која личност или личности кои се непријатели на нејзините стремежи, така што беше со голем интерес кога го читав листот на тие што беа осудени на смрт. Неколку веќе беа и убиени и Александров ме убедуваше дека редот и на другите сигурно ќе им дојде. Начинот употребен е ист како и во другите тајни општества. На човекот со должноста за извршување на убиството му е дадено одредено време за да ја заврши задачата. Ако не успее, тој самиот ќе биде убиен. Смртната казна обично следува после најмалку едно писмо со предупред, но во посебни случаи е извршена веднаш. Македонците по природа се таенствени, резултат од макотрпниот живот што го проживеале, но сепак е необично што никогаш не промашуваат да ја извршат својата одмазда. Можеби нивниот успех е во исклучителната форма на идеализмот кој го поттикнува членството на Организацијата. Секој поединец има задача и потпишувањето на смртна казна од Тодор Александров е сигналот за целата машинерија да проработи. Наредби, дури и најобичните, секогаш се предаваат преку рака. Редовен синџир на курири се протега преку Македонија денес. Бев сведок на делувањето на еден синџир и видов колку е прекрасно ефикасен. Секој курир има свој терен и пошто е од регионот низ кој патува, сите дупки му се познати. Понекогаш смртната казна, како во случајот со Даскалов, треба да се изврши во странство. Тогаш неофицијалните претставници кои Организацијата ги има во Софија, Цариград, Будимпешта и други Европски градови, се повикуваат да ја одиграат својата улога. Организацијата е фактички огромен октопод кој ги има разгрането своите краци преку повеќето од Југо-источна Европа. Стремежот на Александров е да еден ден таа има официјално акредитирани претставници во секоја европска држава. Сепак, дури и денес постои фактор во Револуционерната Организација кој ни голема ни мала Европска Сила можи да го запостави.
Зимскиот ден наидуваше при крај и дојде време да го напуштам Александров. Вечера од кокошка и ориз и да се полее, чај од липа, ни беа ставени пред нас. Александров јаде малку и набрзо ја фати својата омилена поза, седејќи со скрстени нозе, со главата навалена назад, очите полузатворени и рацете истегнати напред кон огнот. Мрачна суровост наидува на неговото лице и да се види таков е да се однеси со себе незаборавлив впечаток од извонреден човек. Целата посета изгледаше како сон. Можно ли беше да таква Организација постои во дваесеттиот век? Набрзо бев вратен кон вистината со самото излегување од куќата. Паѓаше снег и комитска група беше построена за смотра. Нејзиниот водач се одликувал во недамнешен судир против властите и Александров во кус говор го награди со Орден за Заслуга. Комитите, сите млади мажи, шест стапала и повеќе високи, го поздравија својот водач и после тивко си заминаа во строј. Неколку минути покасно напуштив со мојот не малку значителен телохранител. Александров ме испрати и истовремено тргна на 20-километарски пат до друго селце да го продолжи својот проповед “Македонија на Македонците”.
Тодор Александров - биографија
Тодор Александров - слики
Тодор Александров - цитати
Тодор Александров - The Times
No comments:
Post a Comment