Егејска Македонија 1913-28 (1)

Егејскиот дел на Македонија (1913-1989) Стојан Киселиновски

ГЛАВА ВТОРА СМЕНУВАЊЕТО НА ЕТНИЧКИОТ СОСТАВ НА НАСЕЛЕНИЕТО ВО ЕГЕЈСКИОТ ДЕЛ НА МАКЕДОНИЈА (1913-1928)

По Балканските (1912-1913) и особено по „Големата војна" (1914-1918) на Балканот се забележуваат значителни територијални, етнички и економски промени. Малото, но амбициозно за територијално проширување грчко кралство, изгледа ги оствари своите „историски идеали" и не му остануваше ништо друго освен „да се качи на византискиот трон останат празен уште од 1453 година (21).

Co Балканските војни грчката држава значително ги прошири своите политички граници кон север. Co анкетирањето на егејскиот дел на Македонија (34.356 км2) по Букурешкиот мировен договор (1913), грчките политички граници ги надминаа грчките етничко-историски граници. Поголемиот дел од населението што живеело во егејскиот дел на Македонија во своето апсолутно мнозинство било од негрчко потекло. Од вкупно 1.052.227 жители колку што имало во егејскиот дел на Македонија по 1913 година, негрчкото население по потекло, јазик, култура и традиции претставувало 77,50%, а грчкото население по потекло и јазик претставувало само 22,50% од целокупното население.

Co Нејскиот мировен договор грчката држава уште повеќе ги проширила своите политички граници (22). Во составот на грчкото кралство влегувал и западниот дел на Тракија (меѓу реката Места и Марица), каде што живееше мешовито бугарско, турско, грчко и друго различно население. Според јазикот кој што се зборувал во семејството (турски, бугарски, грчки итн.), во западниот дел на Тракија живееле 74.000 Турци, 65.000 Бугари, 56.000 Грци и погрчено население од 195.000 жители колку што живееле во западна Тракија по „Големата војна" (23).

Co анкетирањето на западниот дел на Тракија, негрчкото население што живеело во Грција значително се зголемило. Така, во рамките на грчката држава непосредно по Париските мировни договори, живеело 954.482 негрчко население по потекло, јазик и културни традиции.

По Букурешкиот и Нејскиот мировен договор грчката држава престана да биде национално хомогена (една држава со една нација), па како резултат на ова во самата Грција се појавил еден нерешен национален проблем со население од негрчко потекло кое живеело до 1913 година во својата традиционална етничко-историска територија.

Ставајќи го во темелот на својата држава принципот „таму каде сме ние, нема место за друг", грчката буржоазија веднаш по 1913 година, почнала да спроведува политика за создавање на една држава со една нација, еден јазик и една воља за да создаде од Грција држава на два континента и со пет мориња (24). Веднаш по 1913 и 1919 година, Грција ќе почне да ја реализира политиката на протерување на македонското население и колонизирање на немакедонското население со цел да се измени традиционалниот македонски етничко-историски лик во егејскиот дел на Македонија и да создаде една нова, грчко-етничка историска реалност. Оваа политика на протерување на македонското население и колонизирање на немакедонското население грчката држава ја спровела искористувајќи ги максимално поволните историски услови што се создале за неа во почетокот на XX век. Тие историски услови беа Балканските војни (1912-1913) со Букурешкиот мировен договор (1913), Првата светска војна (1914-1918) со Париските мировни договори (1919) и грчко - турската војна (1920-1922) со Лозанскиот мировен договор (1923) година.

Продолжува

21 Dourmoussis Е, La verite sur un drame historique, La catastrophe de Smyrne septembre 1922, Paris, 1928, p. 13.
22 Станува збор за мирововниот договор склучен мсѓу Бугарија, Грција и други победнички сили во Неј (1919).
23 Jacqucs Ancel, Peuples et Nations des Balkans, Paris, 1930, p. 183.
24 Bo суштина грчката буржоазија ce стремеше пo Балканските и Првата светска војна, да ја реализира и материјализира во Балканот византиската фикција на „Мегали Елада" (Голема Грција) и затоа создаде и специјално Министерство за Северна Грција.