April 14, 2014

Егејска Македонија 1913-28 (6)

Егејскиот дел на Македонија (1913-1989) Стојан Киселиновски

4. ЕТНИЧКО - ПОЛИТИЧКИТЕ ПОСЛЕДИЦИ ВО ЕГЕЈСКА МАКЕДОНИЈА ПО ГОЛЕМАТА ГРЧКА КОЛОНИЗАЦИЈА

a) ЕТНИЧКИТЕ ПОСЛЕДИЦИ

Големата грчко-христијанска колонизација имала несомнено, големи етничко-јазични, политички и економски последици за македонскиот народ (62).

Како најтешка последица секако било сменувањето на етничкиот состав на населението во егејскиот дел на Македонија. Покрај Грците, во периодот од 1923 до 1928 година, во егејскиот дел на Македонија биле колонизирани и 210.000 Туркофони (Турци по националност и христијани по вера) (63) 80.000 Ерменци (64) и 75.000 различни кавкаски народи (65). Според јазикот кој се зборувал во куќата, т.е. во семејството, во егејскиот дел на Македонија по големите миграциони движења, живееле 636.428 или 45.06% Грци, 240.000 или 16,99% Македонци, 210.000 или 14,87% Туркофони, 80.000 или 5,66% Ерменци, 75.000 или 5,31% Кавкасци, 68.206 или 4,83% Евреи, 44.414 или 3,14% Власи, 25.302 или 1,79% Роми, 33.127 или 2,35% различно население од вкупно 1.412.477 жители колку што имал егејскиот дел на Македонија.

По големите миграциони движења, егејскиот дел на Македонија всушност не се еленизирал, туку едноставно добил немакедонски етничко-историски лик и станал „вистинска етничка тантела" на народи што се разликувале меѓу себе по своето потекло, јазик, културни традиции и темперамент (66). Во рамките на ова нова етничко-историска реалност се забележувале интересни етнички збиднувања. Од една страна се забележувало опаѓање на македонското население, а од друга страна имало пораст на немакедонското (особено грчко) население. Ако во 1913 година македонското население изнесувало 35,20% од целокупното население, по миграционите движења тоа изнесуваше само 16,99% од целокупното население. Co иселувањето на 127.384 македонско население по силата на Нeјскиот и Лозанскиот договор и со колонизирањето на 618.199 христијанско население, источниот и централниот дел на егејскиот дел на Македонија го изгубиле својот етнички македонски историски карактер. Македонците, како компактно и мнозинско население, останале да живеат само во западниот дел на Егејска Македонија (Костурско, Леринско, Воденско), каде што претставувале повеќе од 50% од целокупното население.

Co етничките промени, македонскиот народ го изгуби својот традиционален историски статус. Од народ (во мнозинство), во сопствената родна земја се претворил во малцинство со сите национални, политички и економски последици. Co опаѓањето на македонското население истовремено растело грчкото население. Ако во 1913 година грчкото население изнесувало 22,50% од целокупното население, по миграционите движења тоа изнесувало 636.428 или 45,06% од целокупното население што живеело во ова јужна македонска провинција Со тоа грчкото население си го сменува својот историски етнички статус. Од статус на малцинство добива статус на народ во туѓа етничко-историска територија и веќе сите историски текови (етничко-јазични) одат во корист на грчкиот елемент. Сите мешовити бракови меѓу Грци и Туркофони, Грци и Кавкасци, Грци и Ерменци, Ерменци и Туркофони итн., секогаш оделе во корист на грчката нација и врз основа на грчкиот јазик, сите се сливале во рамките на грчката нација.

Co сменувањето на етничкиот состав на населението во егејскиот дел на Македонија, истовремено грчката држава, со законот од 1926 година, на ова јужна македонска провинција ѝ даде и грчки топонимен карактер. Врз основа на овој закон сите имиња на реки и планини, села и градови добиле ново грчко име (67).

Продолжува

62 Големите етнички промсми што се случија во сгсјскиот дел на Македонија го комплицирале уште иовеќе макелонското национално прашашс.
63 Ова населсние било познато и под името Караманли. За потребите на ова население што не го познаваше грчкиот јазик, грчкиот патријарх наредил за ве- лигденските празници, Евангелието да се чита на турски.
Ерменците во Солун создале „Друштво на ерменското малцинство" и во периодот меѓу двете светски војни ги издавале весниикте,Ашхатан" (Труд) и „Ах- танак" ЃПобеда).
Населението дојдено од Кавказ било различно по своето потскло, јазик и традииии.
66 Е. Driauet, М. L'hcritier, Histoire diplomatique dc la Grece de 1821 r nos jou£s, Paris, 1926, p. 477.
67 Така, на пример, Кукуш стана Килкис, Водсн - Едсса, селото Бомбоки - Ставропотамос, Загоричани - Василјада итн. Од топонимското прекрстување не правсло исклучок ни едно населено максдонско место. Законот за прекрстување на македонската топономија бил публикуван во службениот весник на грчката др- жава бр. 332 од 1926 година.

No comments: