Загадочно однесување на велесилите
Како што се дознава од еден разговор во јуни 1908 година меѓу дипломатот во Атина, господинот Фон Арко, и грчкиот крал, во Равел се одржала англиско-руска средба во присуство на придружба невообичаена за наводно приватна посета, имено во присуство на меродавни генерали, адмирали и министри од обете страни.
Кон оваа средба Едвард патуваше со царот иако британските парламентарци за Николај Втори зборуваа како за „одвратен убиец“ и „крволочно чудовиште“, можеби уште една последица од ужасната крвава недела во Санкт Петербург во јуни 1905 година (која, според Паул Зете, не ќе ја имало ако зависело од самиот цар) или на инцидентот Доџер-банк, кога руската флота на пат за Јапонија потопила неколку беспомошни англиски рибарски бродови или на ригорозната, во Англија остро критикувана политика на русифицирање во Летонија.
Бидејќи англискиот крал и покрај тоа отпатува, за англиските интереси морало да има уште некое поголемо чудовиште!!
Од оваа средба грчкиот крал даде една невообичаена информација:
„Тој се уште не знаел што точно било договорено во Ревал за Македонија. Тој само чул дека обата владетели се согласиле“.
Еден момент - полека! Прво вдишете длабоко и издишете...!
Уште еднаш да се потсетиме дека англискиот крал Едвард Седми беше сопруг на данската принцеза Александра, сестрата на грчкиот крал, а со тоа Георг му беше шура; и тоа дека рускиот цар беше син на другата сестра на кралот Георг, данската принцеза Дагмар, а со тоа тој беше и внук на Георг. И доколку се уште има сомнеж за исклучително династички условените решенија за иднината на Македонија, како дообјаснување ќе се цитира забелешката на грчкиот крал дека на руско-англиската средба во Ревал „беше присутна и кралицата на Грција“, значи Олга, сопругата на Георг, руската велика кнегиња, сопруга на шурата на англискиот крал Едвард и братучетка на таткото на цар Николај - но, пред се мајка на потенцијалниот генерал-гувернер на Македонија, принцот Георг!
При средбата во Ревал се работеше значи за историски клучна сцена за судбината на Македонија, која за неколку години ќе биде распарчена.
Тука, само тука, старата доктрина може темелно да ја измени денешната состојба на Балканот во однос на опстојување на Османлиското Царство на европска почва и при начелното утврдување на Турција на Златниот рог - може неговото владеење да го претвори во најминимална трошка. (Значи токму во формата што итриот српски крал Милан ја предвиде уште пред многу години).
И тука исто така се наоѓа причината за загадочното однесување на велесилите за време на следната фаза, која води до создавање Балканскиот сојуз, како и до избувнување на Балканските војни: при сите досегашни воени дејства против Турција, па дури и при помали расправии, фалангата на европските велесили интервенирала со зачудувачка сложеност, која и за денешните европски институции може да служи за пример, со цел да ја поддржи својата политичка философија - но за време на Балканските војни таа не мрднала ни со најмалиот прст!
Токму спротивното: тие ќе бидат движечка сила од заднината!
Конечно стратегијата на Георг роди плод. Неговото трпение со текот на годините прерасна во истрајност, неговата истрајност премина во тврдоглавост, а таа пак во опсесија. Тој што со сигурност доволно често дури и досадуваше, конечно при очекуваното остварување на империјалистичките планови за експанзија од неговите роднини во Санкт Петербург, Лондон и во Париз доби согласност да ги спроведе грчките територијални аспирации.
Грците би имале секаква причина на Георг да му изградат еден споменик - доколку досега не го направиле тоа.
Македонците можат грчкиот крал само да го проколнуваат - исто така како што Персијците некогаш го проколнувале Александар Велики.
Иронијата на историјата е безгранична, нејзините миленици таа ги издигна на височините на Олимп - нејзините жртви ги задушува.
И покрај тоа, со сета почит кон историјата, таа, сепак, не е потчинета на никаков автоматизам: политиката, а со тоа и историјата се дело на човекот. Оваа: на данскиот грчки крал Георг!
Со тоа се уште не е исцрпено сеопфатното обременето значење на средбата од Ревал. Тоа присилува на други повратни прашања:
дали е доволно убедливо дека двајца толку моќни мажи како рускиот цар и англискиот крал се сретнале на заливот во Ревал да не дискутираат за ништо друго туку за една земја како Македонија и нејзината поделба меѓу соседните држави - дури и ако притоа станува збор само за удоволување на еден роднина? Тоа би било апсурдно.
И не помалку роднински испреплетените Германци, на кои им беа замачакни очите со тоа дека средбата во Ревал и била посветена на програмата за реформи за Македонија, требало ли да наседнат на овој изговор на обата владетели? Смешно.
Вистината беше ужасна. (И не само за Македонија) .
Без оглед на добрите вести од Ревал, кралот Георг цврсто се држеше до неговата „патувачка дипломатија“. Тој ги знаеше бурите и расположението во политиката и кај неговите роднини - никогаш не се знае... Значи беше најавена постојна будност. На бугарскиот кнежевски трон Александар фон Батенберг мораше на непријатен начин да дознае дека и милите роднини не се трајна гаранција за непоколебливо пријателско расположение иако тој сепак беше внук на царот Александар Втори. На грчкиот крал не му беше потребен овој разочарувачки пример, сепак, Грција често се наоѓаше во осаменичка положба, доколку тој само помислеше на (јужен и северен) Епир, Тесалија и Крит. Со Македонија му одеше многу подобро. Токму ваков триумф тој повеќе не доживеа.
На 17 и 18.11.1908 година доаѓајќи од Копенхаген во Берлин Георг (повторно!) му беше гостин на кајзерот Вилхелм Втори, од каде што тој го продолжи своето патување кон Париз.
Кралицата Олга есента се уште престојуваше во Русија и откако Бугарија во почетокот на октомври во сенка на австриската анексија на Босна ја прогласи својата независност и така се осмели да се стави на исто рамниште со Грција (како и со Србија и Црна Гора) и се осмели и да се прокламира за кралство, таа побара итно забрзано враќање назад во Грција.
Германскиот амбасадор во Санкт Петербург, Фон Мигел, извести дека Олга својата „лутина за постапката на кнезот на Бугарија ја прикажала во најостра форма“.
Многу енергична драма.
Повеќе од злобата и зависта на Грците со оглед на изненадувачкиот напредок на новакот и конкурент Бугарија во натпреварот (или повеќе од борбата) за турската оставина на европска почва, Атина ја измачуваа разочарувањето и лутината поради пропуштената шанса и таа да може, во исто време како и Австрија и Бугарија, да ги постигне сопствените цели, т.е. да нападне врз Турците на Крит, а можеби и во Епир - па дури и во Солун.
Ханс -Лотар Штепан
Како што се дознава од еден разговор во јуни 1908 година меѓу дипломатот во Атина, господинот Фон Арко, и грчкиот крал, во Равел се одржала англиско-руска средба во присуство на придружба невообичаена за наводно приватна посета, имено во присуство на меродавни генерали, адмирали и министри од обете страни.
Кон оваа средба Едвард патуваше со царот иако британските парламентарци за Николај Втори зборуваа како за „одвратен убиец“ и „крволочно чудовиште“, можеби уште една последица од ужасната крвава недела во Санкт Петербург во јуни 1905 година (која, според Паул Зете, не ќе ја имало ако зависело од самиот цар) или на инцидентот Доџер-банк, кога руската флота на пат за Јапонија потопила неколку беспомошни англиски рибарски бродови или на ригорозната, во Англија остро критикувана политика на русифицирање во Летонија.
Бидејќи англискиот крал и покрај тоа отпатува, за англиските интереси морало да има уште некое поголемо чудовиште!!
Од оваа средба грчкиот крал даде една невообичаена информација:
„Тој се уште не знаел што точно било договорено во Ревал за Македонија. Тој само чул дека обата владетели се согласиле“.
Еден момент - полека! Прво вдишете длабоко и издишете...!
Уште еднаш да се потсетиме дека англискиот крал Едвард Седми беше сопруг на данската принцеза Александра, сестрата на грчкиот крал, а со тоа Георг му беше шура; и тоа дека рускиот цар беше син на другата сестра на кралот Георг, данската принцеза Дагмар, а со тоа тој беше и внук на Георг. И доколку се уште има сомнеж за исклучително династички условените решенија за иднината на Македонија, како дообјаснување ќе се цитира забелешката на грчкиот крал дека на руско-англиската средба во Ревал „беше присутна и кралицата на Грција“, значи Олга, сопругата на Георг, руската велика кнегиња, сопруга на шурата на англискиот крал Едвард и братучетка на таткото на цар Николај - но, пред се мајка на потенцијалниот генерал-гувернер на Македонија, принцот Георг!
При средбата во Ревал се работеше значи за историски клучна сцена за судбината на Македонија, која за неколку години ќе биде распарчена.
Тука, само тука, старата доктрина може темелно да ја измени денешната состојба на Балканот во однос на опстојување на Османлиското Царство на европска почва и при начелното утврдување на Турција на Златниот рог - може неговото владеење да го претвори во најминимална трошка. (Значи токму во формата што итриот српски крал Милан ја предвиде уште пред многу години).
И тука исто така се наоѓа причината за загадочното однесување на велесилите за време на следната фаза, која води до создавање Балканскиот сојуз, како и до избувнување на Балканските војни: при сите досегашни воени дејства против Турција, па дури и при помали расправии, фалангата на европските велесили интервенирала со зачудувачка сложеност, која и за денешните европски институции може да служи за пример, со цел да ја поддржи својата политичка философија - но за време на Балканските војни таа не мрднала ни со најмалиот прст!
Токму спротивното: тие ќе бидат движечка сила од заднината!
Конечно стратегијата на Георг роди плод. Неговото трпение со текот на годините прерасна во истрајност, неговата истрајност премина во тврдоглавост, а таа пак во опсесија. Тој што со сигурност доволно често дури и досадуваше, конечно при очекуваното остварување на империјалистичките планови за експанзија од неговите роднини во Санкт Петербург, Лондон и во Париз доби согласност да ги спроведе грчките територијални аспирации.
Грците би имале секаква причина на Георг да му изградат еден споменик - доколку досега не го направиле тоа.
Македонците можат грчкиот крал само да го проколнуваат - исто така како што Персијците некогаш го проколнувале Александар Велики.
Иронијата на историјата е безгранична, нејзините миленици таа ги издигна на височините на Олимп - нејзините жртви ги задушува.
И покрај тоа, со сета почит кон историјата, таа, сепак, не е потчинета на никаков автоматизам: политиката, а со тоа и историјата се дело на човекот. Оваа: на данскиот грчки крал Георг!
Со тоа се уште не е исцрпено сеопфатното обременето значење на средбата од Ревал. Тоа присилува на други повратни прашања:
дали е доволно убедливо дека двајца толку моќни мажи како рускиот цар и англискиот крал се сретнале на заливот во Ревал да не дискутираат за ништо друго туку за една земја како Македонија и нејзината поделба меѓу соседните држави - дури и ако притоа станува збор само за удоволување на еден роднина? Тоа би било апсурдно.
И не помалку роднински испреплетените Германци, на кои им беа замачакни очите со тоа дека средбата во Ревал и била посветена на програмата за реформи за Македонија, требало ли да наседнат на овој изговор на обата владетели? Смешно.
Вистината беше ужасна. (И не само за Македонија) .
Без оглед на добрите вести од Ревал, кралот Георг цврсто се држеше до неговата „патувачка дипломатија“. Тој ги знаеше бурите и расположението во политиката и кај неговите роднини - никогаш не се знае... Значи беше најавена постојна будност. На бугарскиот кнежевски трон Александар фон Батенберг мораше на непријатен начин да дознае дека и милите роднини не се трајна гаранција за непоколебливо пријателско расположение иако тој сепак беше внук на царот Александар Втори. На грчкиот крал не му беше потребен овој разочарувачки пример, сепак, Грција често се наоѓаше во осаменичка положба, доколку тој само помислеше на (јужен и северен) Епир, Тесалија и Крит. Со Македонија му одеше многу подобро. Токму ваков триумф тој повеќе не доживеа.
На 17 и 18.11.1908 година доаѓајќи од Копенхаген во Берлин Георг (повторно!) му беше гостин на кајзерот Вилхелм Втори, од каде што тој го продолжи своето патување кон Париз.
Кралицата Олга есента се уште престојуваше во Русија и откако Бугарија во почетокот на октомври во сенка на австриската анексија на Босна ја прогласи својата независност и така се осмели да се стави на исто рамниште со Грција (како и со Србија и Црна Гора) и се осмели и да се прокламира за кралство, таа побара итно забрзано враќање назад во Грција.
Германскиот амбасадор во Санкт Петербург, Фон Мигел, извести дека Олга својата „лутина за постапката на кнезот на Бугарија ја прикажала во најостра форма“.
Многу енергична драма.
Повеќе од злобата и зависта на Грците со оглед на изненадувачкиот напредок на новакот и конкурент Бугарија во натпреварот (или повеќе од борбата) за турската оставина на европска почва, Атина ја измачуваа разочарувањето и лутината поради пропуштената шанса и таа да може, во исто време како и Австрија и Бугарија, да ги постигне сопствените цели, т.е. да нападне врз Турците на Крит, а можеби и во Епир - па дури и во Солун.
Ханс -Лотар Штепан
No comments:
Post a Comment