Егејскиот дел на Македонија (1913-1989) Стојан Киселиновски
2. СРПСКИТЕ СТАТИСТИКИ ЗА НАЦИОНАЛНАТА СТРУКТУРА НА НАСЕЛЕНИЕТО ВО ЕГЕЈСКИОТ ДЕЛ НА МАКЕДОНИЈА
Српските буржоаски статистики, во споредба со бугарските и грчките, се разликуваат по бројноста на националната структура на населението во Македонија и во денешна Егејска Македонија. Она што се забележува кај српските статистики е големата разлика на бројноста на населението, како и различните аргументи употребувани за докажувањето на српскиот карактер на Македонија. Иван Иваниќ, М. Веселиновиќ, С. Гопчевиќ, Б. Милоевиќ и други сметале дека мнозинството од населението од Македонија е српско (6а). За научноста на овие автори не треба многу да се зборува. Јован Цвииќ сметал дека Иваниќ и Веселиновиќ ја носат во своите книги првата заблуда, т.е. ненаучност и збрканост (7).
Но најголемата заслуга за српската кауза во Македонија секако му припадналa на Јован Цвииќ. Цвииќ не правел мали, едноставни, очевидни грешки, не создавал статистики со српски белег, како Иваниќ или Гопчевиќ, што кај научната јавност создавало природно сомневање. Тешко дека некој би ја прифатил тезата на Иваниќ кој малку е упатен во македонската јазична проблематика дека македонскиот јазик е српски. Иако словенски, тие се толку далечни што Македонците не го разбираат српскиот јазик (8). Затоа, Joвan Цвииќ вели дека „македонското прашање треба да се стави врз сосем нова основа“ (9). Новиот придонес на Ј. Цвииќ е теоријата на флотантна маса. „Македонските слоеви, пишувал тој, немаат одредена национална свест, немаат свое историско минато, немаат свој литературен јазик“ (10).
Дека Македонците немале свој литературен јазик научно точно е констатирано, но зошто немале литературен јазик не се објаснува во делата на Цвииќ. Кога се создавал српскиот, бугарскиот или грчкиот литературен јазик, немало никакви надворешни мешања.
Македонците немале литературен јазик, но постоеле обиди и покрај тешките историски околности, да се создаде тој јазик. Обидот на К. Мисирков, како одраз на една национална свест, беше научно и политички анатемисан од страна на соседите. Бешe потребно да се задржи македонскиот јазик на ниво на дијалект и да се создаде можност да се манипулира со македонските периферни дијалекти во корист на соседните балкански држави. Самиот Цвииќ ја користи таа можност. Но, Цвииќ, како научник на кој што не му недостига научна логика, секако можел да констатира дека тие македонски дијалекти можеле, во нормални историски услови да создадат македонски литературен јазик. Зашто литературниот јазик може само да го потврдува постоењето на еден народ или нација, но непостоењето на литературен јазик не може да го негира постоењето на една нација или народ.
Заклучокот дека Македонците немале национална свест е ненаучен заклучок. Националното чувство, врз основа на националното потекло, се развива преку целокупната државна културна надградба и преку државата. Бугарската, грчката и српската држава врз основа на српско, грчко и бугарско потекло, развиле кај нивните народи силно национално чувство, но во Македонија не постоеле такви услови. He постоела македонска државност со својата културна надградба, која во краток историски период врз основа на македонско национално потекло, би создавала свесно и силно национално чувство кај Македонците. Фактот што туѓите пропаганди, и покрај усилбите, не создале трајно немакедонско чувство кај Македонците, е потврда за македонската историска свест и чувство, иако не во така развиена форма каква што постоела кај соседните балкански народи поради постоењето на сопствена државност (11).
Можеме да заклучиме дека српските предвоени научници, Главно, немале и не употребувале научни принципи за докажувањето на српскиот карактер на Македонија односно егејскиот дел на Македонија (12). И покрај тоа, српските научници, а особено теоријата на флотантна маса што забележува еден успех кај научниот свет (Вилари Луиги, Едмонт Бушие и други), кои сметале дека Македонците немале ни национален живот ни национална свест. Кај странските научници постои една голема слабост. Имено, тие ја познавале Македонија главно преку посредници, било тоа грчки, српски или бугарски автори. Но објективното кај странските историчари се наоѓа само кај оние што ја посетиле Македонија и кои констатирале дека тука словенскиот елемент е во мнозинство и дека не станува збор за Грци, Срби или Бугари, туку едноставно за Македонци. Карл Хрон, добар познавач на бугарскиот и српскиот јазик, го потврди тоа уште кон крајот на IX век
(13).
6а Спорeд Иван Цвииќ, во Македонија, живееле 400.568 Срби-патријаршисти, 265.408 Срби-епархисти. 400.000 Муслимани, 60.000 Еврeи, 190.639 православни несловени, 15.000 Срби Католици итн. Исто така Б. Милоевиќ, Македонцитс ги нарекувал Срби и сметал дека го преставувале мнозинството од населението што живеело во денешна Егејска Македонија.
7 Јован Цвијиќ Проматрање о етнографији Македонских Словема, Београд, 1906. р. 62.
8 Македонците почнале ла го разбираат и постепено да го учат српскиот јазик дури по 1913 година кога Вардарскиот дел на Македонија падна под политичка управа на Србија.
9 Јован Цвијиќ. цит. дело, стр. 9.
10 Пак таму.
11 Историската реалност, постоењето и секојдневното манифестирање на македонската национална свест во кралството СХС, можеби влијаела врз научната свест на Ј. Цвииќ и како научник со природна интелектуална дарба, можеби ја увидел и интимно ја констатирал македонската историско-етничка реалност.
12 Сима Томиќ. српски пратеник во Македонија, на примср, во својот извештај до српската влада го пишувал и следното дека: „српската литература не дава едно сериозно дело за Македонија“.
13 Карл Хрон, Народноста на Македонските словени, Скопје. 1966. (редакција Христо Андонов-Полјамски).
2. СРПСКИТЕ СТАТИСТИКИ ЗА НАЦИОНАЛНАТА СТРУКТУРА НА НАСЕЛЕНИЕТО ВО ЕГЕЈСКИОТ ДЕЛ НА МАКЕДОНИЈА
Српските буржоаски статистики, во споредба со бугарските и грчките, се разликуваат по бројноста на националната структура на населението во Македонија и во денешна Егејска Македонија. Она што се забележува кај српските статистики е големата разлика на бројноста на населението, како и различните аргументи употребувани за докажувањето на српскиот карактер на Македонија. Иван Иваниќ, М. Веселиновиќ, С. Гопчевиќ, Б. Милоевиќ и други сметале дека мнозинството од населението од Македонија е српско (6а). За научноста на овие автори не треба многу да се зборува. Јован Цвииќ сметал дека Иваниќ и Веселиновиќ ја носат во своите книги првата заблуда, т.е. ненаучност и збрканост (7).
Но најголемата заслуга за српската кауза во Македонија секако му припадналa на Јован Цвииќ. Цвииќ не правел мали, едноставни, очевидни грешки, не создавал статистики со српски белег, како Иваниќ или Гопчевиќ, што кај научната јавност создавало природно сомневање. Тешко дека некој би ја прифатил тезата на Иваниќ кој малку е упатен во македонската јазична проблематика дека македонскиот јазик е српски. Иако словенски, тие се толку далечни што Македонците не го разбираат српскиот јазик (8). Затоа, Joвan Цвииќ вели дека „македонското прашање треба да се стави врз сосем нова основа“ (9). Новиот придонес на Ј. Цвииќ е теоријата на флотантна маса. „Македонските слоеви, пишувал тој, немаат одредена национална свест, немаат свое историско минато, немаат свој литературен јазик“ (10).
Дека Македонците немале свој литературен јазик научно точно е констатирано, но зошто немале литературен јазик не се објаснува во делата на Цвииќ. Кога се создавал српскиот, бугарскиот или грчкиот литературен јазик, немало никакви надворешни мешања.
Македонците немале литературен јазик, но постоеле обиди и покрај тешките историски околности, да се создаде тој јазик. Обидот на К. Мисирков, како одраз на една национална свест, беше научно и политички анатемисан од страна на соседите. Бешe потребно да се задржи македонскиот јазик на ниво на дијалект и да се создаде можност да се манипулира со македонските периферни дијалекти во корист на соседните балкански држави. Самиот Цвииќ ја користи таа можност. Но, Цвииќ, како научник на кој што не му недостига научна логика, секако можел да констатира дека тие македонски дијалекти можеле, во нормални историски услови да создадат македонски литературен јазик. Зашто литературниот јазик може само да го потврдува постоењето на еден народ или нација, но непостоењето на литературен јазик не може да го негира постоењето на една нација или народ.
Заклучокот дека Македонците немале национална свест е ненаучен заклучок. Националното чувство, врз основа на националното потекло, се развива преку целокупната државна културна надградба и преку државата. Бугарската, грчката и српската држава врз основа на српско, грчко и бугарско потекло, развиле кај нивните народи силно национално чувство, но во Македонија не постоеле такви услови. He постоела македонска државност со својата културна надградба, која во краток историски период врз основа на македонско национално потекло, би создавала свесно и силно национално чувство кај Македонците. Фактот што туѓите пропаганди, и покрај усилбите, не создале трајно немакедонско чувство кај Македонците, е потврда за македонската историска свест и чувство, иако не во така развиена форма каква што постоела кај соседните балкански народи поради постоењето на сопствена државност (11).
Можеме да заклучиме дека српските предвоени научници, Главно, немале и не употребувале научни принципи за докажувањето на српскиот карактер на Македонија односно егејскиот дел на Македонија (12). И покрај тоа, српските научници, а особено теоријата на флотантна маса што забележува еден успех кај научниот свет (Вилари Луиги, Едмонт Бушие и други), кои сметале дека Македонците немале ни национален живот ни национална свест. Кај странските научници постои една голема слабост. Имено, тие ја познавале Македонија главно преку посредници, било тоа грчки, српски или бугарски автори. Но објективното кај странските историчари се наоѓа само кај оние што ја посетиле Македонија и кои констатирале дека тука словенскиот елемент е во мнозинство и дека не станува збор за Грци, Срби или Бугари, туку едноставно за Македонци. Карл Хрон, добар познавач на бугарскиот и српскиот јазик, го потврди тоа уште кон крајот на IX век
(13).
6а Спорeд Иван Цвииќ, во Македонија, живееле 400.568 Срби-патријаршисти, 265.408 Срби-епархисти. 400.000 Муслимани, 60.000 Еврeи, 190.639 православни несловени, 15.000 Срби Католици итн. Исто така Б. Милоевиќ, Македонцитс ги нарекувал Срби и сметал дека го преставувале мнозинството од населението што живеело во денешна Егејска Македонија.
7 Јован Цвијиќ Проматрање о етнографији Македонских Словема, Београд, 1906. р. 62.
8 Македонците почнале ла го разбираат и постепено да го учат српскиот јазик дури по 1913 година кога Вардарскиот дел на Македонија падна под политичка управа на Србија.
9 Јован Цвијиќ. цит. дело, стр. 9.
10 Пак таму.
11 Историската реалност, постоењето и секојдневното манифестирање на македонската национална свест во кралството СХС, можеби влијаела врз научната свест на Ј. Цвииќ и како научник со природна интелектуална дарба, можеби ја увидел и интимно ја констатирал македонската историско-етничка реалност.
12 Сима Томиќ. српски пратеник во Македонија, на примср, во својот извештај до српската влада го пишувал и следното дека: „српската литература не дава едно сериозно дело за Македонија“.
13 Карл Хрон, Народноста на Македонските словени, Скопје. 1966. (редакција Христо Андонов-Полјамски).
No comments:
Post a Comment